ارزیابی کتابسنجی انتشارات علمی پژوهشگران مراکز تحقیقاتی نظامی بخش سلامت در ایران و جهان طی 5 سال اخیر (2020-2016)

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات طب، قرآن و حدیث، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

2 مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی کاربردی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

3 مرکز تحقیقات مدیریت سلامت، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

4 گروه کودکان، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

5 مرکز تحقیقات فناوری های نوین شنوایی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: سلامت از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی عبارت است از رفاه کامل جسمانی، روانی و اجتماعی نه تنها فقدان بیماری و ناخوشی. مطالعه حاضر با هدف پایش و ارزیابی انتشارات علمی مراکز تحقیقاتی نظامی حوزه سلامت و پژوهشگران آن‌ها در 5 سال اخیر (2016-2020) طراحی شد.
روش‌ها: ابتدا با استفاده از یک استراتژی جستجوی پیشرفته برای ابعاد گوناگون سلامت در پایگاه علمی ساینس دایرکت، پژوهشگران نظامی شناسایی شدند. سپس خروجی کامل مقالات پژوهشی آن‌ها از پایگاه اسکوپوس استخراج گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون من-کندال استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار R و مصورسازی رویکردهای علم‌سنجی با استفاده از نرم‌افزار VOSviewer انجام شد.
یافته‌ها: در مجموع، 3771 و 79069 مقالات پژوهشی به‌ترتیب در مراکز تحقیقات نظامی ایران و دنیا در حوزه سلامت طی دوره زمانی 5 ساله (2020-2016) رصد شدند. مراکز تحقیقات نظامی چین و ایالات متحده، پیشتازان انتشار مقالات علمی حوزه سلامت بودند. ایران، ایالات متحده، انگلیس و پاکستان رشد پژوهشی معناداری از میان برترین کشورها، طی دوره 2020-2016 تجربه کردند (0/027=P). همچنین ایالات متحده، رشد همکاری بین‌المللی نزدیک به معناداری (0/086=P) و ایران رشد پژوهش‌های مروی نزدیک به معناداری (0/086=P) را در این سال‌ها ثبت کردند. به‌علاوه، همبستگی معناداری میان شمار کل مقالات و نسبت مقالات مروری در ایران به مرور زمان رویت شد (0/017=P). مراکز تحقیقاتی نظامی ایران و دنیا و برجسته‌ترین پژوهشگران آن‌ها در اولویت موضوع پژوهشی "Medicine and Dentistry Biochemistry, Genetics and Molecular Biology," مشترک بودند. شیفت پژوهشی به سمت کلیدواژه "COVID-19" در سال 2020 در ایران و دنیا مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: تشریح و مصورسازی انتشارات علمی مراکز تحقیقاتی نظامی ایران و دنیا و پژوهشگران آن‌ها از یافته‌های اصلی مطالعه حاضر بود. نیاز به بازنگری سیاست‌های علم و فناوری به منظور تقویت نقاط ضعف و تداوم نقاط قوت، ضروری است.

کلیدواژه‌ها