تدوین پروتکل تاب‌آوری با رویکردی پیشگیرانه، و اثربخشی آن بر استرس، بهزیستی روانشناختی و تاب‌آوری دانشجویان افسری

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات علوم شناختی و رفتاری در پلیس، معاونت بهداشت، امداد و درمان فرماندهی انتظامی، تهران، ایران

2 مدیریت پیشگیری از جرم، پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی، تهران، ایران

3 گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم توانبخشی و بهزیستی، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: بالا بردن تاب‌آوری و آموزش مهارت‌های مقابله با استرس در نیروهای انتظامی به­ خصوص در دوره دانشجویی می‌تواند به عنوان یک عامل محافظت سلامت روان نه تنها در دوره دانشجویی بلکه در دوران خدمت، عمل کند. از این رو هدف از این پژوهش تدوین یک پروتکل جامع تاب‌آوری با رویکردی پیشگیرانه و اثربخشی آن بر استرس، بهزیستی روانشناختی و تاب‌آوری دانشجویان افسری بود.
روش‌ها: پژوهش در مرحله اول از نوع توصیفی است که به روش دلفی انجام شد. در گام اول روایی پروتکل از شاخص روایی محتوایی (CVI) جلسات بر اساس نظرات متخصصین به شکل کمی استفاده  شد. CVI به کمک ارزیابی نظرات 10 متخصص (یک کارشناس دینی) در 4 فاز برای هر مرحله محاسبه شد. برای مرحله دوم که یک پژوهش شبه آزمایشی با گروه کنترل بود جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان یکی از دانشگاه های افسری و تربیت پلیس در تهران در سال 1401 بود. پروتکل آموزش تاب‌آوری بر روی گروه آزمایش (15 نفر) در 12 جلسه 90 دقیقه‌ای و در انتهای پژوهش بر روی گروه کنترل (15 نفر) اجرا گردید. ابزارهای پژوهش پرسشنامه تاب‌آوری کانر، بهزیستی روانشناختی Ryff و مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21) بود. از چک لیست تاب‌آوری هم برای غربالگری (نقطه برش 110) استفاده شد. داده‌ها به کمک نرم افزار SPSS نسخه 24 تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج تحلیل اعتبار محتوایی نشان داد که باتوجه به اینکه مقدار CVI هر کدام از آیتم‌های یا مراحل مرتبط با آموزش تاب‌آوری کمتر از 0/70 نبودند پس محتواهای آموزشی متناسب با عنوان هر مرحله آموزش هستند. همچنین نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که پروتکل آموزشی تاب‌آوری باعث افزایش (0/05>P)، بهزیستی روانشناختی (0/001=P و 47/8=F )، تاب‌آوری (0/003=P و 10/7=F) و کاهش معناداراسترس (0/002=P و 11/6=F)، در گروه آزمایش شده است.
نتیجه‌گیری: پروتکل آموزشی تاب‌آوری چندبُعدی که با رویکردی پیشگیرانه تدوین شده است دارای اعتبار محتوایی خوبی بود و نتایج پژوهش اثربخشی نیز نشان داد که در بهبود بهزیستی روانشناختی و تاب‌آوری و کاهش استرس دانشجویان افسری مؤثر است و می‌توان کتابچه آن را در مراکز درمانی و آموزشی نظامی بکار بست.

کلیدواژه‌ها

طب نظامی
دوره 25، شماره 4 - شماره پیاپی 122
مهر و آبان 1402
صفحه 1929-1939

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار