تاثیر تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای (tDCS) قشر پیش‌پیشانی جانبی خلفی (DLPFC) بر جستجوی بینایی و کارکردهای توجهی هوانوردان

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 مربی علوم ورزشی، دانشکده تربیت جهادی، دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، ایران

2 مرکز تحقیقات طب، قرآن و حدیث، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

3 دانشکده و پژوهشکده هوش مصنوعی و علوم شناختی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

4 گروه علوم ورزشی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

5 مرکز تحقیقات فیزیولوژی ورزش، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: یکی از عوامل مؤثر در موفقیت هوانوردان، میزان توانایی توجه و قابلیت جستجوی بینایی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد جستجوی بینایی و کارکردهای توجهی هوانوردان بر پایه مداخله تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای انجام شد.
روش‌ها: پژوهش از نوع کارآزمایی بالینی غیر تصادفی، نیمه آزمایشی با طرح متقاطع تک‌سوکور بود. جامعه آماری پژوهش، هوانوردان نظامی یک مرکز آموزشی شهر تهران در سال 1401 بودند. از جامعه آماری تعداد 12 نفر (با میانگین سنی 4/82±37/53) به روش نمونه­ گیری هدفمند انتخاب و در سه نوبت تحت تحریک الکتریکی فراجمجمه ­ای با فاصله زمانی دو روز برای هر تحریک مورد بررسی قرار گرفتند. پروتکل شامل یک جلسه تحریک الکتریکی فراجمجمه ­ا‌ی در حالت‌های تحریک آنودال، کاتدال و شم بود. ابزار پژوهش شامل آزمون عملکرد پیوسته و آزمون دقت متمرکز و پراکنده بود.
یافته‌ها: نتایج بررسی فرضیه‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر نشان داد که تحریک الکتریکی مستقیم مغز در کاهش زمان واکنش جستجوی بینایی و افزایش پاسخ صحیح جستجوی بینایی تاثیر معنادار دارد (0/05≥P). همچنین، تحریک الکتریکی مستقیم مغز در کاهش زمان واکنش گوش بزنگی و پاسخ صحیح گوش ­بزنگی هوانوردان تاثیر معنادار داشت. همچنین بررسی تفاوت موقعیت تحریک انجام‌شده نشان داد که تحریک آندی نسبت به سایر موقعیت‌های تحریکی اثربخشی بیشتری دارد (0/05≥P) و باعث کاهش زمان واکنش جستجوی بینایی و افزایش پاسخ صحیح جستجوی بینایی هوانوردان شده است.
نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد می‌توان که برای حفظ تمرکز و مدیریت توجه هوانوردان (یعنی در هرلحظه آگاهی و کنترل داشته باشند و توجه آن‌ها به بهترین شکل به سیگنال‌های مرتبط با هدف معطوف شود) می‌توان از تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای مغز استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها