اعتبارسنجی پرسشنامه ارزشیابی مدیریت خطر حوادث و بلایا در بیمارستان

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 سازمان اورژانس کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهران، ایران

2 گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: ارزشیابی دقیق از عملکرد بیمارستان‌ها در مقابله با حوادث و بلایا می‌تواند نقش مهمی در ارتقای آمادگی بیمارستانی داشته باشد. مدل ارزشیابی مدیریت خطر حوادث و بلایا در سال 1398 با استفاده از مدل‌های بین‌المللی و نظر متخصصین داخلی تدوین‌ و تأیید گردید. این پژوهش با هدف اعتبارسنجی پرسشنامه ارزشیابی مدیریت خطر حوادث و بلایا در بیمارستان‌ها بر اساس استانداردها و سنجه‌های این مدل انجام گردید.
روش‌ها: در این مطالعه اعتبارسنجی، پرسشنامه‌ای شامل 200 سنجه در 8 محور (مدیریت و رهبری، ارزیابی خطر، برنامه‌ریزی، پیشگیری و کاهش اثر، آمادگی، پاسخ، بازیابی و نتایج کلیدی عملکرد) بر اساس مدل ارزشیابی مدیریت خطر حوادث و بلایا طراحی گردید. برای سنجش روایی صوری و روایی محتوایی پرسشنامه از نظرات 22 نفر از متخصصین مدیریت خطر حوادث و بلایا استفاده شد. برای بررسی پایایی ابزار از روش آلفای­‌کرونباخ و بررسی پایایی دو آزمونگر استفاده شد. تعداد 30 بیمارستان‌ تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران توسط دو ارزیاب به‌صورت جداگانه و مستقل بااستفاده از پرسشنامه ارزیابی شدند و سپس نتایج مقایسه و تحلیل گردید.
یافته‌ها: بر اساس نتایج روایی محتوایی کمی و کیفی کلیه سنجه­‌ها مورد تأیید متخصصین قرار گرفت. نتایج، ضریب پایایی دو آزمونگر و آلفای‌­کرونباخ عدد 0/99 به‌­دست آمد که نشان داد تفاوت آماری زیادی بین نتایج دو آزمونگر وجود نداشته و پرسشنامه از پایایی خوبی برخوردار است. میانگین امتیاز کسب‌شده بیمارستان‌ها از پرسشنامه 36 درصد بود. بیشترین امتیاز مربوط به محورهای پیشگیری، کاهش اثر (51/22) و ارزیابی خطر (44/81)، و کمترین امتیاز مربوط به محورهای برنامه‌ریزی (24/75) و بازیابی (26/97) بود.
نتیجه‌گیری: پرسشنامه طراحی‌شده از مدل ارزشیابی مدیریت خطر حوادث و بلایا از روایی و پایایی خوبی برخوردار است و می‌تواند به‌عنوان یک پرسشنامه معتبر برای ارزشیابی این محور در بیمارستان‌های کشور مورداستفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


1. The EM-DAT higher resolution disaster data. Centre for Research on the Epidemiology of Disasters. CRED 2021;62 Available from: https://cred.be/sites/default/files/CredCrunch62.pdf 2. Koenig KL, Schultz CH. Koenig and Schultz's Disaster Medicine: Comprehensive Principles and Practices: Cambridge University Press 2016 3. Ciottone GR, Biddinger PD, Darling RG, Fares S, Keim ME, Molloy MS, Suner S, et al. Ciottone's Disaster Medicine: 2nd Edition Elsevier Health Sciences; 2015 Nov 5 4. Khankeh H, Masoumi G. National Hospital Disaster Risk Management Program Based on Accreditation Indicators. Tehran: University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences; 2018. [In Persian] 5. Abbasabadi-Arab M, Mosadeghrad AM, Asgari N. Comprehensive Evaluation of Disaster Risk Management Standards in the Iranian Hospitals. Journal Mil Med. 2022 Jul 19;24(4):1231-40. doi: ‎10.30491/JMM.24.4.1231 [In Persian] 6. Bazyar J, Pourvakhshoori N, Safarpour H, Farrokhi M, Khankeh HR, Daliri S, et al. Hospital disaster preparedness in Iran: a systematic review and meta-analysis. Iranian journal of public health. 2020 May;49(5):837-850. PMID: 32953672 7. Mosadeghrad A. Essentials of healthcare organization and management. Tehran: Dibagran Tehran 2015; 1th ed [in Persian] 8. Abbasabadi -Arab M, Khankeh HR, Mosadeghrad AM, Farrokhi M. Developing a hospital disaster risk management evaluation model. Risk Management and Healthcare Policy 2019;12:287. doi: 10.2147/rmhp.s215444 9. Agrawal N. Natural Disasters and Risk Management in Canada: An Introduction, 1th ed, Springer 2018 10. Zhong S, Clark M, Hou X-Y, Zang Y-L, Fitzgerald G. Development of hospital disaster resilience: conceptual framework and potential measurement. Emergency Medicine Journal 2014;31:930-938. doi: 10.1136/emermed-2012-202282 11. Boateng GO, Neilands TB, Frongillo EA, Melgar-Quiñonez HR, Young SL. Best Practices for Developing and Validating Scales for Health, Social, and Behavioral Research: A Primer. Front Public Health. 2018 Jun 11;6:149. doi: 10.3389/fpubh.2018.00149. 12. Lawshe CH. A quantitative approach to content validity. Pers psychol 1975;28(4):563-75. 13. Waltz CF, Bausell RB. Nursing Research: Design. Statistics, and Computer Analysis:FA Davis Company; 1981. 14. Trevethan R. Intraclass correlation coefficients: clearing the air, extending some cautions, and making some requests. Health Services and Outcomes Research Methodology 2017;17;2:127-43. doi: 10.1007/s10742-016-0156-6 15. Abbasabadi -Arab M, Mosadeghrad AM, Khankeh HR, Biglarian A. Development of hospital disaster risk management accreditation standards. Tehran University Medical Journal 2021 Oct 1;79;7: 533-45 [In Persian] 16. Pan American Health Organization (PAHO). What is the Hospital Safety Index? The organization; 2008. 4 p. Available from: http://www.emforum.org/vforum/PAHO/Hospital%20SafetyIndex%20Flyer%20English.pdf. [Accessed 9 Sep 2010] 17. Tang R, Fitzgerald G, Hou XY, Wu YP. Building an evaluation instrument for China's hospital emergency preparedness: a systematic review of preparedness instruments. Disaster Med Public Health Prep. 2014 Feb;8(1):101-9. doi: 10.1017/dmp.2014.10. 18. Nekoie-Moghadam M, Kurland L, Moosazadeh M, Ingrassia PL, Della Corte F, Djalali A. Tools and Checklists Used for the Evaluation of Hospital Disaster Preparedness: A Systematic Review. Disaster Med Public Health Prep. 2016 Oct;10(5):781-788. doi: 10.1017/dmp.2016.30. 19. Adini B, Goldberg A, Laor D, Cohen R, Zadok R, Bar-Dayan Y. Assessing levels of hospital emergency preparedness. Prehospital and disaster medicine. 2006 Nov-Dec;21(6):451-7. doi: 10.1017/s1049023x00004192 20. ISQua. Guidelines and Principles for the Development of Health and Social Care Standards. 4th Edition ed: International society for quality in health care; 2015. 21. Mosadeghrad AM. Hospitals organizational resiliency: From Theory to Practice. Payesh (Health Monitor) 2020 Dec; 15;19;6 :749-51 [in Persian] 22. Sobhani G, Khammarnia M, Hayati R, Ravangard R, Heydari AR, Heydarvand S. Investigation of the preparedness level of the hospitals against disasters in Bandar Abbas, Iran, in 2012. J Pak Med Assoc. 2014 May;64(5):506-9. PMID: 25272533. 23. Parsaei M, Khankeh H, HabibiSaravi R, Hosseini SH. Hospital disaster preparedness in Mazandaran province, Iran 2017. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences 2019 Jan 10;28;168:108-17 [In Persian] 24. Abbasabadi-Arab M, Khankeh H R, Mosadeghrad A M. Disaster Risk Management in the Iranian Hospitals: Challenges and Solutions. J Mil Med. 2022; 24 (3) :1150-1165. ‎doi: 10.30491/JMM.24.3.1150 [In Persian]