بررسی مصرف سموم حشره کش شیمیایی جهت کنترل ناقلین در یگان های نظامی منتخب

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات بهداشت و تغذیه، پژوهشکده سبک زندگی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

2 گروه آمار زیستی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

زمینه و هدف: انواع مختلفی از بندپایان و جوندگان به وفور در نقاط مختلف کشور وجود دارند که از نظر پزشکی و بهداشت دارای اهمیت هستند. برای کنترل موثر این ناقلین و مخازن بیماری­‌ها نیاز است کارکنان بهداشت واحدهای نظامی اطلاعات دقیق و کاملی از روش­‌های مختلف کنترل داشته باشند تا براساس آن به برنامه‌­ریزی و ارائه راهکارهای مناسب بپردازند. لذا، هدف از این مطالعه بررسی وضعیت کاربرد سموم حشره‌­کش شیمیایی به عنوان یکی از روش‌­های پرکاربرد جهت کنترل ناقلین در یگان­‌های نظامی منتخب می‌­باشد.
روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بود که در سال 1400-1399 در بین مسئولین و کارکنان بهداشت رده­‌های منتخب برخی یگان­‌های نظامی انجام شد. براساس هماهنگی‌­های صورت گرفته برای 30 یگان مجوز تکمیل پرسشنامه صادر گردید. از روش‌­های آماری توصیفی برای تجزیه و تحلیل داده­‌ها استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که از بین روش­‌های مبارزه با حشرات و جوندگان، روش شیمیایی بیشترین استفاده را داشته است. بیشترین حشره‌­کش­‌های مورد استفاده از گروه کلره شامل ددت و کلردان بود. در این مطالعه، 42/10% از مدیران بهداشتی یگان­‌های نظامی از اصول کنترل ناقلین و کابرد سموم حشره­‌کش آگاهی لازم را داشتند. به‌­طور کلی 36/22% از آن‌­ها از مهارت‌­های کافی برای کنترل عملیاتی ناقلین برخوردار بودند و 47/52% نیز به اصول ایمنی در کنترل ناقلین آشنا بوده و موارد ایمنی را در کنترل ناقلین رعایت می‌­کردند. همچنین پروتکل جامع در خصوص نحوه تهیه، توزیع و کاربرد سموم حشره­‌کش و رعایت اصول ایمنی وجود نداشت.
نتیجه‌گیری: در مجموع میزان آگاهی، مهارت و رعایت نکات ایمنی در بین مسئولین و کارکنان بهداشت رده‌­های منتخب یگان‌­های نظامی مورد مطالعه در سطح مطلوب یا قابل قبول نبوده است. تدوین پروتکل جامع در خصوص تهیه، نگهداری و کاربرد سموم حشره­‌کش و برگزاری دوره­‌های آموزشی بلند‌مدت و کوتاه‌مدت در بین کارکنان بهداشتی یگان­‌های نظامی در راستای افزایش دانش و مهارت­‌های آن­‌ها توصیه می­‌شود.

کلیدواژه‌ها


1. Hassall K. The biochemistry and use of pesticides: structure, metabolism, mode of action and uses in crop protection. Wiley-Blackwell; 2nd edition. 1990. 536. 2. Khoobdel M, Azari-Hamidian S, Hanafi-Bojd A. Mosquito fauna (Diptera: Culicidae) of the Iranian islands in the Persian Gulf II. Greater Tonb, Lesser Tonb and Kish Islands. Journal of natural history. 2012;46(31-32):1939-45. doi.org/10.1080/00222933.2012.707238 3. Mohebali M. Visceral leishmaniasis in Iran: review of the epidemiological and clinical features. Iranian journal of parasitology. 2013;8(3):348. 4. Abhar R, Ahmadi A, Rashid G, Safatian M. Identification of pests, insects and rodents on the light and semi-heavy vessels available in Bandar Abbas and presentation of solutions. Journal of Marine Medicine. 2019;1(2):91-9. [In Persian] 5. van den Berg H, Zaim M, Yadav RS, Soares A, Ameneshewa B, Mnzava A, et al. Global trends in the use of insecticides to control vector-borne diseases. Environmental health perspectives. 2012;120(4):577-82. doi:10.1289/ehp.1104340 6. Khoobdel M, Tavana AM, Vatandoost H, Abaei M. Arthropod borne diseases in imposed war during 1980-88. Journal of Arthropod-Borne Diseases. 2008;2(1):28-36. 7. Darrow D. Laboratory evaluation of twelve selected insecticides against the scorpion Centruroides vittatus (Arachnida: Scorpionida). Journal of medical entomology. 1977;14(4):393-4. 8. Dehghani R. Scorpions and Scorpion Sting (Biology, Ecology and Control of Them). Publications of Kashan University of Medical Sciences. 2006;334. [In Persian] 9. Bürger J, de Mol F, Gerowitt B. The “necessary extent” of pesticide use—thoughts about a key term in German pesticide policy. Crop Protection. 2008;27(3-5):343-51. doi:org/10.1016/j.cropro.2007.06.006 10. Mariyono J. Direct and indirect impacts of integrated pest management on pesticide use: a case of rice agriculture in Java, Indonesia. Pest Management Science: formerly Pesticide Science. 2008;64(10):1069-73. doi:10.1002/ps.1602 11. Debboun M, Coleman RE, Sithiprasasna R, Gupta RK, Strickman D. Soldier acceptability of a camouflage face paint combined with DEET insect repellent. Military medicine. 2001;166(9):777-82. 12. Khoobdel M, Akbarzadeh K, Jafari H, Mehrabi Tavana A, Izadi M, Mosavo Jazayeri A. Diversity and abundance of medically-important flies in the Iranian triple islands; the Greater Tunb, Lesser Tunb and Abu-Musa. Journal of Military Medicine. 2013;14(4):327-36. [In Persian] 13. Khoobdel M, Dehghan O, Bakhshi H, Moradi M. Control and management of vector-borne diseases in disaster conditions. Journal of Military Medicine. 2020;22(8):778-98. [In Persian] 14. Dehghani R, Khoobdel M, Sobati H. Scorpion control in military units: A review study. Journal of Military Medicine. 2018;20(1):3-13. [In Persian] 15. Hanafi-Bojd AA, Khoobdel M, Soleimani-Ahmadi M, Azizi K, Aghaei Afshar A, Jaberhashemi SA, et al. Species composition of sand flies (Diptera: Psychodidae) and modeling the spatial distribution of main vectors of cutaneous leishmaniasis in Hormozgan Province, Southern Iran. Journal of medical entomology. 2018; 55(2):292-9. doi:10.1093/jme/tjx205 16. Alhaffar M, Janos S. Public health consequences after ten years of the Syrian crisis: a literature review. Globalization and Health. 2021;17(1):1-11. doi:10.1186/s12992-021-00762-9 17. Wilson AL, Courtenay O, Kelly-Hope LA, Scott TW, Takken W, Torr SJ, et al. The importance of vector control for the control and elimination of vector-borne diseases. PLoS neglected tropical diseases. 2020;14(1):e0007831. doi:org/10.1371/journal.pntd.0007831 18. Gill HK, Garg H. Pesticide: environmental impacts and management strategies. Pesticides-toxic aspects. 2014;8:187. doi:10.5772/57399 19. Lawshe CH. A quantitative approach to content validity. Personnel psychology. 1975;28(4):563-75. 20. Horsak RD, Bedient PB, Hamilton MC, Thomas FB. Environmental Forensics: Contaminant Specific Guide. Chapter 8 Pesticides. 2010:143. 21. Ismail M, Alam S, Khan MS, Shah LA, Shah S, Wahab M, et al. Levels and Potential Health Hazards of Chlorinated Pesticides in Surface Water Samples of Charsadda Area of Pakistan Using SPME-GC-ECD Technique. Water. 2021;13(18):2468. doi.org/10.3390/w13182468 22. Jayaraj R, Megha P, Sreedev P. Organochlorine pesticides, their toxic effects on living organisms and their fate in the environment. Interdisciplinary toxicology. 2016;9(3-4):90. doi:10.1515/intox-2016-0012 23. Soderlund DM. Molecular mechanisms of pyrethroid insecticide neurotoxicity: recent advances. Archives of toxicology. 2012;86(2):165-81. doi: 10.1007/s00204-011-0726-x 24. Matsuo N. Discovery and development of pyrethroid insecticides. Proceedings of the Japan Academy, Series B. 2019;95(7):378-400. doi:10.2183/pjab.95.027 25. Chavasse DC, Yap H. Chemical methods for the control of vectors and pests of public health importance. World Health Organization; 1997. https://apps.who.int/iris/handle/10665/63504 26. Bernardes MFF, Pazin M, Pereira LC, Dorta DJ. Impact of pesticides on environmental and human health. Toxicology studies-cells, drugs and environment. 2015:195-233. doi:10.5772/59710 27. Heidari A. A Review on the Position of the Carcinogenic Hazards of pesticides Registered in Iran. Journal of Novel Researches on Plant Protection. 2016;6(1): 1-16. [In Persian] 28. Lacarin C, Reed B. Emergency vector control using chemicals. Water, Engineering and Development Center. Loughborough University; 1999. 29. Shaw I, Chadwick J. Principles of environmental toxicology. CRC Press Publisher; 1 st edition, 1998. 30. Dehghani R, Limoee M, Zarghi I. The review of pesticide hazards with emphasis on insecticide resistance in arthropods of health risk importance. Scientific Journal of Kurdistan University of Medical Sciences. 2012;17(1). [In Persian] 31. Morallo-Rejesus B, Rejesus R. The concept and components of integrated pest management. Towards integrated commodity and pest management in grain storage, A REGNET (RAS/86/189) and NAPHIRE. 2011:143-58. 32. Cock MJ, Murphy ST, Kairo MT, Thompson E, Murphy RJ, Francis AW. Trends in the classical biological control of insect pests by insects: an update of the BIOCAT database. BioControl. 2016;61(4):349-63. doi:10.1007/s10526-016-9726-3 33. Snyder WE. Give predators a complement: Conserving natural enemy biodiversity to improve biocontrol. Biological control. 2019;135:73-82. doi.org/10.1016/j.biocontrol.2019.04.017 34. Amaraneni SR. Potential impact of pesticides on environment and human health. Chemistry International. 2018;40(3):46-8. doi.org/10.1515/ci-2018-0329 35. Remoundou K, Brennan M, Hart A, Frewer LJ. Pesticide risk perceptions, knowledge, and attitudes of operators, workers, and residents: a review of the literature. Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal. 2014;20(4):1113-38. doi.org/10.1080/10807039.2013.799405 36. Abdollahzadeh G, Sharifzadeh MS, Damalas CA. Perceptions of the beneficial and harmful effects of pesticides among Iranian rice farmers influence the adoption of biological control. Crop Protection. 2015;75:124-31. doi.org/10.1016/j.cropro.2015.05.018 37. Al Zadjali S, Morse S, Chenoweth J, Deadman M. Personal safety issues related to the use of pesticides in agricultural production in the Al-Batinah region of Northern Oman. Science of the Total Environment. 2015;502:457-61. doi:10.1016/j.scitotenv.2014.09.044 38. Oyekale AS. Cocoa farmers’ compliance with safety precautions in spraying agrochemicals and use of personal protective equipment (PPE) in Cameroon. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2018;15(2):327. doi:10.3390/ijerph15020327 39. Hou B, Wu L. Safety impact and farmer awareness of pesticide residues. Food and agricultural immunology. 2010;21(3):191-200. doi.org/10.1080/09540105.2010.484858 40. Nicolopoulou-Stamati P, Maipas S, Kotampasi C, Stamatis P, Hens L. Chemical pesticides and human health: the urgent need for a new concept in agriculture. Frontiers in public health. 2016;4:148. doi.org/10.3389/fpubh.2016.00148 41. Afsheen S. A cross sectional survey of knowledge, attitude and practices related to the use of insecticides among farmers in industrial triangle of Punjab, Pakistan. PloS one. 2021;16(8):e0255454. doi: 10.1371/journal.pone.0255454