شناسایی و کاربرد معیارهای نیازسنجی و اولویت بندی پروژه های بهداشت محیطی نیروهای نظامی براساس ماتریس وزنی و ارزیابی میدانی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

2 مرکز تحقیقات بهداشت نظامی، پژوهشکده سبک زندگی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: این مطالعه با هدف شناسایی معیارهای موثر بر اولویت‌­بندی پروژه­‌های بهداشت محیطی در نیروهای نظامی و نحوه اولویت‌بندی آن­‌ها انجام گرفت.
روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی می­‌باشد. در نتیجه مرور مبانی نظری و تلخیص آن، معیارهای نیازسنجی و اولویت‌­بندی پروژه­‌های بهداشت محیطی شناسایی شدند. سپس با دراختیار قرار دادن محتوای کلی پرسشنامه برای خبرگان، از نظرات اصلاحی و پیشنهادی آن­‌ها استفاده گردید. پس از طراحی چک لیست ارزیابی که شامل 16 معیار می­‌باشد، برای هریک از معیارها، زیرمعیارهای مربوطه طراحی گردید. برای ارزش­گذاری معیارها از اعداد 1،2،3 استفاده شده است. برای ارزش‌­گذاری زیرمعیارها، امتیازهای بین 1 تا 10 به آن­‌ها تعلق گرفت. وزن امتیازها از حاصل­ضرب وزن معیار در امتیاز آن به‌­دست آمد. با جمع بستن همه امتیازهای وزن داده شده، امتیاز کل هر یگان و مرکز به‌­دست آمد. یگانی و مرکزی که دارای امتیاز کل بالاتری کسب کرده باشد، بدین مفهوم است که از نظر اجرای برنامه بهداشت محیطی دارای اولویت بیشتری می‌­باشد. سپس ارزیابی میدانی طرح حاضر نیز انجام شد.
یافته‌ها: یافته‌­ها نشان داد که با توجه به امتیازهای کل کسب شده، اولویت‌بندی یگان‌­ها و مراکز تحت مطالعه، یگان D و F به ترتیب در اولویت اول و دوم انجام پروژه­‌های بهداشت محیطی قرار دارند.
نتیجه‌گیری: این روش با استفاده از نظرات کارشناسان و تبدیل معیارهای کیفی به متغیرهای کمی می‌­تواند کمک و راهنمایی برای کارشناسان برنامه­‌ریزی بهداشت و سایر تصمیم‌­گیرندگان و مسئولین باشد تا تصمیم‌­گیری منطقی و مناسبی را ارائه دهند. تعیین کمیته تخصصی اولویت­بندی پروژه‌­های بهداشت محیطی در معاونت سلامت پیشنهاد می­‌گردد.

کلیدواژه‌ها


منابع 1. Rahmani R, Mehrvarz S, Zareei Zavaraki E, Abbaspour A, Maleki H. Military medicine's role in the armed forces and the need to develop specialized education programs in Iran military medicine. Journal of military medicine. 2012;13(4):247-52. [In Persian] 2. Saffari M SH R-jH. Personal Hygiene and its Determinants among Military Forces. The Journal of Toloo-e-behdasht. 2015; 13(6): 57-71. [In Persian] 3. Drew CH, Bonnefoy X, Van Duivenboden J. Guidelines for evaluation of environmental health services: WHO Regional Office Europe; 2000. 4. Bahrami R, Noori K. Perceptual analysis-Spatial development indicators of health services in Kurdistan. Geographic Thought. 2018;9(17):119-37. [In Persian] 5. Pawlewicz K, Senetra A, Gwiaździńska-Goraj M, Krupickaitė D. Differences in the environmental, social and economic development of Polish–Lithuanian trans-border regions. Social indicators research. 2020;147(3):1015-38. doi.org/10.1007/s11205-019-02179-9 6. Malekafzali H, Bahreini F, Alaedini F, Forouzan A. Health system priorities based on needs assessment & stakeholders’ participation in IR Iran. Hakim Research Journal. 2007;10(1):13-7. [In Persian] 7. Diaby V, Campbell K, Goeree R. Multi-criteria decision analysis (MCDA) in health care: a bibliometric analysis. Operations Research for Health Care. 2013;2(1-2):20-4. doi.org/10.1016/ j.orhc.2013.03.001 8. Jahangiri A. Ranking of consumption management strategies in drinking water distribution networks by using multiple attribute decision making. Journal of water and wastewater science and engineering. 2019;4(2):17-26. [In Persian] doi:10.22112/jwwse.2019.159573.1125 9. Mosavi Bafroei S, Amrollahi M, Eslami H. Application of Analytic Hierarchy Process in Selecting the Most Appropriate Method for Wastewater Treatment in Meybod Villages in Yazd, 2018: A Descriptive Study. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 2019;18(8):783-96. [In Persian] 10. Asgarian Najafabadi SA, Ghassemzadeh HR. Prioritization of waste disposal methods using analytical hierarchy process. Journal of Environmental Science and Technology. 2016;18(3):407-14. [In Persian] 11. Termeh SVR, Vahid S. Cutaneous leishmaniasis susceptibility mapping using multi-criteria decision-making techniques analytic hierarchy process (AHP) and analytic network process (ANP). Journal of Research in Environmental Health. 2018;3(4):275-86. [In Persian] 12. Khodadadi S, Hemmati M. Site Selection and Prioritizing the Subsurface Dam Construction Axis Using Decision Support System (DSS),(Case Study: Daryan and Heris Catchments). Hydrogeology. 2018;3(1):47-59. [In Persian] doi:10.22034/HYDRO.2018.6176 13. Sheykhali M, Asadollahfardi G, Emamzadeh SS. Identification and Prioritization of the Criteria and Indicators of the Urban Water System by AHP and RAMCAP. Modares Civil Engineering journal. 2020;20(4):121-33. [In Persian] 14. Wei C, Wei J, Kong Q, Fan D, Qiu G, Feng C, et al. Selection of optimum biological treatment for coking wastewater using analytic hierarchy process. Science of the total environment. 2020;742:140400. doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.140400 15. Mara D. Low-cost sewerage: John Wiley London; 1996. 16. Wichapa N, Khokhajaikiat P. Solving multi-objective facility location problem using the fuzzy analytical hierarchy process and goal programming: a case study on infectious waste disposal centers. Operations Research Perspectives. 2017;4:39-48. doi.org/10.1016/j.orp.2017.03. 002 17. Hadipour A, Rajaee T, Hadipour V, Seidirad S. Multi-criteria decision-making model for wastewater reuse application: a case study from Iran. Desalination and Water Treatment. 2016;57(30):13857-64. doi.org/10.1080/19443994.2015.1060905 18. Modibbo UM, Heman ED, Hafisu R. Multi-criteria decision analysis for malaria control strategies using analytic hierarchy process: A case of Yola North Local Government Area, Adamawa State Nigeria. Amity Journal of Computational Sciences. 2019;3(2):43-50. 19. Ng V, Sargeant J. Prioritizing zoonotic diseases: differences in perspectives between human and animal health professionals in North America. Zoonoses and public health. 2016;63(3):196-211. doi.org/10.1111/zph.12220 20. Van Thac D, Dang WV. Multi-criteria decision-making in the evaluation of environmental quality of OECD countries: The entropy weight and VIKOR methods. International Journal of Ethics and Systems. 2019;36(1):119-30. 21. Baratchi M, Mansouri N, Ahmadi A. An Evaluation of Health Hazards Based on Multi Criteria Decision Making Process. Paramedical Sciences and Military Health. 2019;13(4):1-9. [In Persian] 22. Mirshafiee A, Darvish M. Degradation of 2, 4, 6-trinitrotoluene (TNT) from aqueous solution by coupled electrocoagulation process with persulfate salt. Journal of Environmental Health Science and Engineering. 2021;19(1):1035-41. doi.org/10.1007/s40201-021-00668-z 23. Aydiner C, Sen U, Koseoglu-Imer DY, Dogan EC. Hierarchical prioritization of innovative treatment systems for sustainable dairy wastewater management. Journal of Cleaner Production. 2016;112:4605-4617. doi.org/10.1016/j.jclepro.2015.08.107 24. Bottero M, Comino E, Riggio V. Application of the analytic hierarchy process and the analytic network process for the assessment of different wastewater treatment systems. Environmental modelling & software. 2011;26(10):1211-24. doi.org/10.1016/j.envsoft.2011.04. 002 25. Khansefid R, Abrishamchi A. Study on Selection Criteria of Unconventional Sanitary Sewer Networks in Small communities (Case Study: Bandar Taheri of Boushehr Province). Journal of Environmental Science and Technology. 2014;16(4):111-24. [In Persian] 26. Razmkhah N, Nabi BGR, Azimi A, Esmaili K. Priority evaluation of iran's rural areas with respect to their need of wastewater treatment systems. Journal of Environmental Science and Technology. 2007;9(34):53-60. 27. Khosravi Mashizi A, Sharafatmandrad M. Prioritization of rainfall storage methods for rangeland improvement and management of Jiroft Plain using Multi-Criteria Decision Making (MCDM). Desert Ecosystem Engineering Journal.2019;8(22):15-26.[In Persian] doi: 10.22052/deej.2018.7.22.1