بررسی حوادث شیمیایی 10 سال اخیر استان فارس و ارائه راهکار بر اساس پدافند شیمیایی به منظور مصون ‎سازی و پاسخ اضطراری به پیامدها

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 سازمان پدافند غیر عامل

2 دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: وقوع حوادث شیمیایی باعث وارد آمدن خسارتهای مالی، جانی و زیست محیطی فراوانی می‌شود. هدف از مطالعه بررسی و تحلیل حوادث شیمیایی در استان فارس در بازه زمانی 1387 الی 1396 جهت ارائه راهکارها بر اساس پدافند شیمیایی به منظور مصون‌سازی و پاسخ اضطراری به پیامدها است.
روش‎ها: این مطالعه یک پژوهش با رویکرد کاربردی و با روش توصیفی (مقطعی) است. جامعه مورد مطالعه شامل کارکنان خبره و دارای تجارب عملیاتی در پاسخ به حوادث شیمیایی استان فارس (شامل 29 شهرستان) بودند. ابزار مطالعه، پرسشنامه محقق ساخته بود که پایایی و روایی آن تایید شد. جهت بررسی حوادث شیمیایی استان فارس از روش تحلیل سلسله مراتبی (Analytical Hierarchy Process) با نرم افزار Expert Choice استفاده شده است.
یافته‌ها: تعداد کل حوادث بازه زمانی 1387 الی 1396، 166 مورد بود. آتش‎سوزی‎ واحدهای صنعتی، حادثه حمل و نقل جاده‌ای و حادثه نشت و انتشار گاز از شبکه توزیع گاز، بعنوان ممهترین حوادث بودند. نوع ماده شیمیایی سبب حادثه، آسیب‌های انسانی و محل وقوع حادثه بعنوان معیارهای اصلی مطرح شدند. آسیب‌های سرمایه‌ای، همجواری با منطقه مسکونی و آسیب‌های زیست محیطی و منابع طبیعی، به عنوان معیارهای فرعی لحاظ شدند. مهمترین راهکارهای پدافند شیمیایی شامل؛ تهیه بانک اطلاعاتی تمامی صنایع و کارخانجات تولیدی مواد شیمیایی، اولویت‌بندی تاسیسات شیمیایی از منظر خطرپذیری، برگزاری برنامه‌های آموزشی برای تیم‌های شرایط اضطراری، انجام معاینات پزشکی از افرادی که در معرض مواد شیمیایی قرار داشتند، پاکسازی مناطق آلوده و جلوگیری از گسترش آلودگی بود.
نتیجه‌گیری: این تحقیق نشان داده که بخش اعظم حوادث نه تنها قابل پیشگیری بلکه شدت آنها نیز قابل پیش‌بینی بوده است، یکی از راههای مصون‌سازی و پاسخ اضطراری به حوادث تجزیه و تحلیل به موقع آنها به منظور شناسایی علل می‌باشد که بخش اعظم آن را خطای انسانی و عوامل تاثیرگذار بر آن تشکیل می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


1. Kienzle J, Guelfi N, Mustafiz S. Crisis management systems: a case study for aspect-oriented modeling. InTransactions on aspect-oriented software development VII 2010 (pp. 1-22). Springer, Berlin, Heidelberg. 2. Fathi R, Ghalizadeh A, Inspirational. Defective defense in urban worn out tissues. Selected Articles of the 2nd Symposium on Safe Society of Tehran, 2009. 3. Purerin S. Management of Chemical Accidents; Tehran Publications, 2006. 4. Shahiwandi A. Measuring the vulnerability of urban neighborhoods in accordance with the principles of non-operational defense. (Case study: Shahrekord city). Crisis Management Scientific and Research. 2017. 5. Najafnezhad Asl S, Mohammadi Moghadam Y, Poormoosavi SM. The role of passive defense in urban crisis management from urban managersâ perspective. International Journal of Human Capital in Urban Management. 2019;4(3):205-12. 6. Creamy A. Chemical Defense and Safeguarding the Country against Hazards, Special Note on the National Day against Chemical Weapons, Fateh Cultural Arts Center, 2017. 7. Ahmadi S, Adl J, Mirzaei M, Zarei M. Determination of fire and explosion loss in a chemical industry by fire and explosion index. The Journal of Qazvin University of Medical Sciences. 2012;15(4): 68-76. 8. Bahrami A, Rastkari N, Bakandeh Sh, Sadeghi F, Talati H, Isadpanah F. Guidance and Comprehensive Guideline for Hazardous Chemicals, Environmental Research Center, Health Center and Work Environment. 2016; Tehran, Iran. 9. Operational Program for the management of chemical incidents in the environment and work. 2015. 10. Malekian P. Modeling of crisis management with a non-operational defense approach in the country's petrochemical industry. Quarterly Journal of the Scientific Society of Nonprofit Defense. 2013;1(2). 11. Jahangiri M, Jamshidi HR. Evaluation of the risk of chemical transportation on the routes to the cargo terminal of Amir Kabir Shiraz. Health Quarterly of Iran. 2016;13(4) 12. Bahadorimonfared A, Soori H, Mehrabi Y, Delpisheh A, Esmaili A, Salehi M, Bakhtiyari M. Trends of fatal road traffic injuries in Iran (2004–2011). PloS one. 2013;8(5):e65198. 13. Fan T, Chiang WC, Russell R. Modeling urban hazmat transportation with road closure consideration. Transportation Research Part D: Transport and Environment. 2015;35:104-15. doi:10.1016/j.trd.2014.11.009 14. Oggero A, Darbra R, Monozm, Planas E, Casal J. A Survey of accidents occurring during the transport of hazardous substances by road and rail Journal of hazardous materials. 2006;133 (1): 1-7 doi:10.1016/j.jhazmat.2005.05.053 15. Jahangir M, Parsarad A. Determination of the risk of release of chemicals using the Chemical Exposure Index (CEI) in a petrochemical industry. Quarterly Journal of Occupational Health, 2010; 7 (3). 16. Yang j, Li F, Zhou j, Zhang L, Huang L, Bi j. A survey on hazardous materials during road transport in China from 2000 to 2008. Journal of Hazardous materials. 2010;184 (1):647-53. doi:10.1016/j.jhazmat.2010.08.085 17. Batta R, Chiu SS. Optimal obnoxious paths on a network: transportation of hazardous materials. Operations research. 1988;36(1):84-92. doi:10.1287/opre.36.1.84