زمینه و هدف: با توجه به دید جامع نگر طب ایرانی و اهمیت برنامه ریزی در کاهش عوارض بالینی مرتبط با نفخ در نیروهای نظامی، مطالعه حاضر برای اولین بار با هدف تهیه و استانداردسازی پرسشنامه میزان رعایت اصول طب ایرانی موثر بر نفخ عملکردی انجام گردید.
روش‌ها: با استخراج عوامل موثر بر نفخ عملکردی در حیطه سبک زندگی از منابع اصیل کتابخانه ای طب ایرانی، پرسشنامه اولیه 25 سؤالی تدوین گردید. جهت بررسی روایی محتوایی پرسشنامه، با استفاده از نظرات 25 نفر از متخصصین طب ایرانی، شاخص های CVI و CVR تعیین گردید. جهت بررسی روایی سازه نیز با ورود 378 نفر به مطالعه با نمونه گیری خوشه ای، تحلیل عاملی اکتشافی انجام گردید. به منظور بررسی پایایی و ثبات پرسشنامه نیز از روشهای آزمون- بازآزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد.
یافته‌ها: در مرحله بررسی روایی محتوا، با حذف 10 سؤال و بازبینی 10 سؤال دیگر از پرسشنامه، روایی محتوایی کل پرسشنامه 15 سؤالی برابر با 0.92 محاسبه و مورد تایید قرار گرفت. با انجام تحلیل عاملی اکتشافی نیز چهار حیطه الگوی خوردن، الگوی آشامیدن، الگوی خواب و فعالیت جنسی از پرسشنامه استخراج گردید که در مجموع 49.93 درصد واریانس کل را تشکیل می داد. در این بین حیطه الگوی خوردن مهمترین حیطه پرسشنامه بود زیرا با بیشترین تعداد سؤالات، 20.85 درصد واریانس کل را به خود اختصاص داده و قویترین همبستگی را با نمره کل پرسشنامه داشت. ضریب همبستگی درون خوشه ای پرسشنامه در تست آزمون- بازآزمون نیز 0.851 بود که نشان از ثبات مطلوب آن است. ضریب آلفای کرونباخ نیز برابر با 0.793 و در محدوده مطلوب بود.
نتیجه‌گیری: پرسشنامه میزان رعایت اصول طب ایرانی موثر بر نفخ عملکردی از پایایی و روایی مطلوبی برخوردار بوده و میتواند به عنوان ابزاری مناسب، جنبه های سبک زندگی تاثیرگذار بر نفخ عملکردی و ناراحتی های گوارشی در نیروهای نظامی را مورد بررسی قرار دهد.
)