اندازه گیری و ارزشگذاری بهره وری از دست رفته نیروی انسانی نظامی در اثر ابتلا به بیماری آرتروز زانو و عوامل موثر بر آن

زمینه و هدف: ارتقاء بهره وری در نیروهای نظامی می تواند نقشی اساسی در ارتقاء توان امنیتی- دفاعی و کاهش هزینه ها ایفا نماید. اختلالات عضلانی- اسکلتی، یکی از عوامل شایع از کارافتادگی و کاهش بهروری در پرسنل نظامی می باشد. هدف این مطالعه اندازه گیری و ارزشگذاری بهره‌وری از دست رفته نیروی انسانی نظامی در اثر ابتلا به بیماری آرتروز زانو و شناسایی عوامل موثر بر آن بود.
روش‌ها: مطالعه حاضر یک پژوهش توصیفی-تحلیلی بود. تعداد 140 نفر از شاغلین نظامی که مبتلا به بیماری‌ آرتروز زانو بوده و در سال 1396 به یک کلینیک تخصصی طب فیزیکی نظامی در تهران مراجعه کرده بودند، به طور تصادفی انتخاب و پس از تکمیل فرم رضایت آگاهانه وارد مطالعه شدند. تمام داده‌های مربوط به روزها و ساعات غیبت از کار، ساعات حضور در کار بدون کارایی مناسب و از کارافتادگی در انجام امور نظامی به وسیله پرسشنامه ارزش‌گذاری بهره‌وری از دست رفته (VOLP) جمع‌آوری و توسط نرم‌افزار Stata آنالیز گردید. عوامل موثر بر بهره‌وری از دست رفته و میزان اهمیت هر یک از آن ها، از طریق برازش مدل رگرسیون لجستیک رتبه‌بندی شده (Ordered Logistic Regression) و محاسبه نسبت های شانس (Odds Ratio) مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: 63/4 درصد از بیماران مرد و بیش ‌از نیمی (59%) از آنان در گروه سنی 46-37 سال قرار داشتند. 40 درصد از بیماران در سه ماه گذشته به دلیل بیماری آرتروز زانوی خود غیبت از کار داشتند و بیش‌ترین زمان غیبت از کار در سه ماه گذشته 5 روز بود. 104 نفر از بیماران (74/3 %) اعلام نمودند که در سه ماه گذشته به دلیل بیماری آرتروز زانو با سختی و مشقت بیشتری -نسبت به همکاران خود- کار می‌کردند. 50 درصد ( 70 نفر) از پاسخ‌دهندگان اعتقاد داشتند که در صورت نداشتن بیماری می‌توانستند کار خود را در مدت زمان کمتری انجام دهند. متوسط میزان بهروری از دست رفته ناشی از بیماری آرتروز زانو طی 3 ماه برای هر نفر 76 ساعت کار یا 9 روز کاری بود. همچنین متوسط ارزش بهروری از دست رفته ناشی از بیماری آرتروز زانو طی 3 ماه به ازای هر نفر 9.527.271 ریال بود که معادل با 226 دلار برآورد گردید. جنسیت، اندازه خانوار، زمان گذشتن از شروع بیماری و سطح کار تیمی شغل به طور معنی داری بر بهروری از دست رفته ناشی از بیماری آرتروز زانو موثر بودند (P<0.05).
نتیجه گیری: بیماری آرتروز زانو منجر به کاهش قابل ملاحظه کارایی نیروی انسانی نظامی حین انجام کار می گردد. بر این اساس در بدو استخدام در نیروهای مسلح باید توجه بیشتری به غربالگری بیماری‌های مزمن و به ویژه بیماری‌ آرتروز زانو صورت گیرد. همچنین باید استراتژی‌هایی برای پیشگیری و تشخیص زود هنگام بیماری‌های مزمن به ویژه بیماری‌آرتروز زانو در جهت کاهش از کارافتادگی و ابتلا به این بیماری‌ها در نیروهای مسلح تدوین گردد.