1
3. مرکز تحقیقات علوم اعصاب، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله
2
4. مرکز تحقیقات علوم اعصاب، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله
3
مرکز تحقیقات علوم اعصاب، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، تهران، ایران
چکیده
زمینه و هدف: استرس بطور مکرر روزانه اتفاق می افتد و دارای تاثیرات تاخیری است. اگر تکرار استرسها زیاد باشد و مکانیزمهای برگرداننده همئوستازی در مغز فرصت کافی نداشته باشند، فرد مستعد استرس مزمن می شود. هدف این مطالعه بررسی ماندگاری استرس حاد بر تغییرات الکتروانسفالوگرافی (EEG) در کنار تغییرات هورمونی و خودگزارشی استرس در نیروهای سرباز وظیفه است.
روشها: بدین منظور 24 مرد جوان سالم (سرباز وظیفه) داوطلبانه در طرح شرکت کردند. قبل از انجام تست و بعد از 20 دقیقه (فاز ریکاوری) از اجرای تست استرس اجتماعی 10 دقیقهای، میزان خودگزارشی استرس، سنجش کورتیزول در بزاق و ثبت EEG گرفته شد. همچنین نمره هوش هیجانی، بهره هوشی، سطح استرس، اضطراب و افسردگی (DASS) افراد مشخص شد.
یافته ها: بین مقدار نمره هوش هیجانی و DASS در سربازان رابطه معنادار منفی وجود داشت. آنالیز واریانس مکرر نشان داد که سطح کورتیزول بزاقی و نمره خودگزارشی استرس سربازان بدنبال تست استرس افزایش معنادار پیدا کرده بود(P<0.05) ، اما در فاز ریکاوری تنها نمره خودگزارشی به قبل از استرس برگشته بود و سطح کورتیزول روند رو به افزایش را ادامه داده بود. همینطور قدرت نسبی باند آلفا در چشم بسته در اکثر کانالها بعد از استرس افزایش یافته بود که بعد از ریکاوری نیز هنوز بالا بود(P<0.001) . شاخصهای غیرخطی بعد فرکتال کتز و آنتروپی طیفی در کانالهای پیش پیشانی کاهش پیدا کرده بود(P<0.05) که بعد از ریکاوری به سطح قبل از استرس برگشته بود.
نتیجه گیری: افزایش شاخص آلفای EEG در چشم بسته در اکثر مناطق مغز و کاهش شاخصهای غیرخطی فرکتال کتز و آنتروپی طیفی در منطقه پیشپیشانی می توانند بیانگر معتبری برای وجود استرس در مغز باشند.
)