اهداف: در افراد بینا بیش از نیمی از مغز درگیر پردازش‌های بینایی است. نابینایان پردازش اطلاعات متفاوتی نسبت به همتایان بینای خود دارند. این مطالعه با هدف بررسی تفاوت کارکردهای شناختی اجرایی جانبازان نابینا با همتایان بینا از طریق آزمون رفتاری انجام شد. روش‌ها: این مطالعه مقطعی- مقایسه‌ای از نوع مورد- شاهدی روی 93 جانباز نابینای دوچشم و 116 فرد همتا از نظر سن و تحصیلات در سال 1387 در مشهد انجام شد. برای ارزیابی کارکردهای اجرایی شناختی از آزمون رفتاری دِکس استفاده شد. داده‌ها با آزمون‌های آماری استنباطی شامل T مستقل، کولموگروف- اسمیرنف و منویتنی یو به‌کمک نرم‌افزار SPSS 17 تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: بین نابینایان و همتایان بینا در حافظه اجرایی شناختی، آگاهی و بیقراری تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. ولی در مهار و هدفمندی و در کل آزمون، کارآیی افراد نابینا به‌طور معنی‌داری بالاتر از بینایان بود. همچنین ضرورت و اهمیت کارکردهای شناختی اجرایی در تمام ابعاد برای افراد بینا به‌طور معنی‌داری بیشتر از افراد نابینا بود. نتیجه‌گیری: افراد نابینا در برخی از عملکردهای شناختی اجرایی تفاوت معنی‌داری با همتایان بینا ندارند و حتی در هدفمندی و مهار، کارآیی بالاتری نسبت به آنان دارند. این موضوع مربوط به فقر اطلاعات پیش‌نیاز کارکردهای اجرایی شناختی است.
)