اهداف. این مطالعه با هدف برآورد پیش‌بینی‌کننده‌های جمعیت‌شناختی و روان‌شناختی استفاده مرضی از دارو و مواد در جانبازان انجام شد. روش‌ها. این مطالعه همبستگی در جمعیت جانبازان در سال 1386 انجام شد. 452 جانباز با آسیب 25 تا 70% به‌روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای نظام‌دار انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از آزمون سرندگری استفاده مرضی از دارو و مواد، نشانگر شدت اعتیاد، پرسش‌نامه شیوه‌های مقابله‌ای شییر و کارور (شکل کوتاه)، مقیاس افکار خودکار، مقیاس نشانه‌های اختلال تنیدگی پس‌آسیبی، فهرست نشانه‌های تنیدگی مزمن و پرسش‌نامه کامل جمعیت‌شناختی متغیرهای مربوطه استفاده شد. داده‌ها با استفاده از SPSS 11 و همبستگی پیرسون، همبستگی پاره‌ای و نیز تحلیل رگرسیون چندمتغیری خطی به‌روش گام‌به‌گام، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها. استفاده مرضی از دارو و مواد با کنترل اثر متغیرهای جمعیت‌شناختی، اعتیاد، گوشه‌گیری رفتاری، افکار خودکار، شدت اعتیاد، نشانه‌های تنیدگی مزمن و PTSD همبستگی نشان داد، ولی با بهزیستی روانی رابطه‌ای نشان نداد. تحلیل رگرسیون با حضور همه متغیرهای جمعیت‌شناختی و روان‌شناختی نشان داد که پناه بردن به دارو و مواد در برابر تنیدگی‌ها، اعتیاد به سیگار و قلیان، سابقه ترک، افکار خودکار، نارضایتی از تندرستی، مدت جانبازی، ساعات حضور در منزل و احساس عضویت گروهی مجموعاً 62% از پراکنش اعتیاد را تبیین کردند. نتیجه‌گیری. استفاده مرضی از دارو و مواد با اختلال تنیدگی پس‌آسیبی، افکار خودکار، شدت اعتیاد، بهزیستی روانی، راه‌های مقابله‌ای نارسا و نشانه‌های تنیدگی مزمن همبسته است.
)