مقدمه. کمر درد به عنوان یکی از شایعترین شکایات سیستم عضلانی-اسکلتی در بیماران نظامی و هرنی دیسک به عنوان یکی از علل آن موجب خسارتهای مالی و اتلاف وقت می‌شود. جراحی هرنی دیسک ( Discectomy ) از شایعترین اعمال جراحی انجام شده در این بیماران می‌باشد. هدف این تحقیق بررسی نتایج جراحی هرنی دیسک در بیماران نظامی و مقایسه آن با افراد غیر نظامی می‌باشد. مواد و روش کار. در طی این مطالعه مشاهده‌ای مقطعی، 117 بیمار نظامی (54 نفر در رسته رزمی و 63 نفر در رسته اداری) و 115 بیمار غیر نظامی که بین سالهای 81-1378 در بیمارستان بقیه ا...(عج)، تحت عمل جراحی هرنی دیسک کمری قرار گرفته بودند، بررسی شدند. مشخصات دموگرافیک بیماران از طریق پرونده پزشکی آنها، نتایج جراحی شامل درصد رضایتمندی با استفاده از Visual Analog Scale و توانایی بیماران در بازگشت به کار قبلی و شکایات باقی مانده بیماران بعد از عمل جراحی از طریق معاینات دوره‌ای بیماران در میانگین زمانی 8/50 ماه ارزیابی شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، شاخص‌های توصیفی و تست‌های آماری همچون X2 ، من‌ویتنی و فیشر با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 13 محاسبه شد. نتایج. دو گروه مورد مطالعه و زیر گروههای بیماران نظامی از لحاظ سن و جنس با هم مطابقت داشتند. ناتوانی در بازگشت به کار قبلی و از کار افتادگی در بیماران نظامی از بیماران غیر نظامی (002/0= P ) و در رسته‌های رزمی از رسته اداری (001/0 P < ) بیشتر و تفاوت از نظر آماری معنی‌دار بود. درصد رضایت بیماران از جراحی انجام شده در بیماران غیر نظامی بیشتر از بیماران نظامی بود که تفاوت آماری معنی‌داری داشت (02/0= P ). چنین تفاوتی در مورد رسته‌های رزمی و اداری مشاهده نشد. در مورد شکایات باقی‌مانده بیماران پس از جراحی تفاوت آماری معنی‌داری مشاهده نشد. بحث. با توجه به فعالیتهای سنگین فیزیکی در بیماران نظامی و به ویژه رسته‌های رزمی و نتایج ضعیف جراحی در این بیماران، در ابتدا بایستی سعی کرد تا از آسیبهای وارده به ستون فقرات کمری پیشگیری نمود؛ در صورتی که بیمار از کمر درد و دیگر تظاهرات بالینی هرنی دیسک شکایت داشت، بایستی ترجیحاً با درمانهای حمایتی و دارویی سعی در حفظ عملکرد نیروی نظامی داشت و جراحی هرنی دیسک برای بیمارانی که به این درمانها پاسخ نداده‌اند یا اندیکاسیون مطلق جراحی دارند، انتخاب شود.
)