آنتوموباهیستولیتیکا عامل اتیولوژیکی آمیبیازیس بوده و حدود 500 میلیون نفر دردنیا آلوده به‌این انگل می‌باشند. بیش از 80% از مبتلایان هیچ‌گونه علامتی از خود نشان نمی‌دهند. سالانه 75000 تا 100000 نفر دراثر آمیبیاز می‌میرند. بعد از مالاریا و شیستوزومیاز، سومین عامل انگلی کشنده دردنیا می‌باشد. دراین تحقیق میزان شیوع بیماری آمیبیاز روده‌ای و تأثیر فاکتورهای سن وجنس درنواحی مرزی شهرستان سرخس با کشورهای همسایه مورد مطالعه قرار گرفته است. سه روستا ازشهرستان سرخس دریک مطالعه مقطعی مورد بررسی قرار گرفتند.250 نفر مورد مصاحبه و برای تشخیص آمیبیاز روده‌ای، نمونه‌های مدفوع با فرمالین ثابت و به آزمایشگاه ارسال گردید. 250 نمونه مدفوع، 100 نمونه مربوط به روستای با موقعیت دشت، 88 نمونه مربوط به روستای دامنه و62 نمونه مربوط به روستای کوهپایه می‌باشد. درحین انجام مطالعه هیچ‌مورد آمیبیاز حاد مشاهده نگردید. ازبین نمونه‌های مورد پژوهش تنها 18 مورد ازنظر وجود کیست مثبت تشخیص داده شد. میزان شیوع 72 درهزار تعیین گردید. به‌دلیل این‌که موارد مثبت کیست تنها درروستای با موقعیت دشت مشاهده گردید، میزان شیوع بیماری دراین روستا 18 درصد تخمین زده می‌شود. نسبت کیست مثبت درجنس مذکر 9/11درصد و درجنس مونث 4/22 درصد برآورد گردید. تفاوت نسبت کیست مثبت دردو جنس ازنظر آماری معنی‌دار نیست P < 0.05) ( بیشترین نسبت کیست مثبت در گروه سنی 5 تا 9 سال مشاهده گردید. میانگین سن درافراد کیست مثبت 7/22 سال(انحراف معیار=3/17سال) و درافراد کیست منفی 1/ 24سال(انحراف معیار=1/28سال) بود. تفاوت میانگین سن دردو گروه ازنظر آماری معنی‌دار نیست (P < 0.05) . درایران میزان شیوع آمیبیاز درشهرها حدود 6 تا 8 درصد و درروستاها آلودگی را از 5 درصد تا بیش از 30 درصد اعلام نموده اند. دراین مطالعه ازبین نمونه‌های مورد پژوهش تنها 18 مورد ازنظر وجود کیست، مثبت تشخیص داده شد. لذا میزان شیوع 18 درصد تعیین گردید، براساس این مطالعه می‌توان اذعان نمود، انسان درهر سنی به‌این بیماری مبتلا می‌شود، بنابراین کنترل و نظارت بر شیوع بیماری ضروری است. درنتیجه جهت کنترل بیماری، لازم است منابعی نظیر آب آشامیدنی و غیره که مربوط به‌عموم مردم می‌باشد مورد توجه جدی قرار گیرد.
)