1
کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران
2
گروه فارماکولوژی و سم شناسی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران
10.30491/jmm.2024.1006572.1112
چکیده
زمینه و هدف: علی‌رغم نقش بسیار ضروری و حیاتی آب در محیط‌های زیستی، عموماً به این ماده مغذی توجه زیادی نمی‌شود. وضعیت هیدراتاسیون بدن با تعادل آب (تفاوت بین ورودی و خروجی آب) تعیین می‌گردد. کمبود یا تعادل منفی آب، تحت تأثیر عوامل مختلف داخلی (عدم احساس تشنگی) و خارجی (مصرف داروهای متعدد یا مصرف مزمن برخی از داروها) قرار می‌گیرد. این مقاله مروری به ارزیابی شواهد موجود درباره اثرات داروها در وضعیت هیدراتاسیون می‌پردازد و تأثیرات آن‌ها را بر سلامت عمومی مورد بحث قرار می‌دهد. روش‌ها: جستجوی فراگیر با بهره‌گیری از کلمات کلیدی منتخب بر اساس مدل MeSH شامل آب، داروها، مواد افزودنی دارویی، هیدراتاسیون، دهیدراتاسیون در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed ،Scopus و Google Scholar برای مطالعات مرتبط به زبان انگلیسی انجام شد. این پژوهش‌ها بر روی اثرات هیدراتاسیون ناشی از داروها، در هر دو نوع تحقیقات اولیه و ثانویه تمرکز داشتند. یافته‌ها: یافته‌های فعلی در مورد تعامل بین وضعیت هیدراتاسیون و مصرف داروها و سایر افزودنی‌های مربوطه معدود بوده است. داروها ممکن است با افزایش دفع آب از طریق اسهال، افزایش میزان ادرار و یا تعریق باعث ایجاد کمبود آب در بدن شوند. کاهش احساس تشنگی، کاهش اشتها ویا تغییر تنظیم دمای مرکزی بدن از مکانیسم‌های رایج اثرگذاری این عوامل میباشد. از طرف دیگر، بسیاری از داروها با تغییر زمان اقامت غذا در دستگاه گوارش و یا تغییر نفوذپذیری و جذب گوارشی، تغییراتی در وضعیت هیدراتاسیون بدن ایجاد می‌کنند. نتیجه‌گیری: پایش شرایط هیدراتاسیون بدن بیمار خصوصاً در بیماران پرخطر، نقشی کلیدی در محافظت از بسیاری از عوارض ناخواسته ناشی از رژیم‌های دارویی و غذایی خواهد داشت. بهبود وضعیت هیدراتاسیون نه تنها به بهبود عملکرد کلی سیستم‌های بدن کمک می‌کند، بلکه می‌تواند خطر بروز عوارضی مانند اختلال در عملکرد کلیه، کاهش فشار خون و افزایش خطر عفونت‌ها را نیز کاهش دهد. بنابراین، توجه به هیدراتاسیون به عنوان یک عامل حیاتی در مراقبت از بیماران، به ویژه در شرایط خاص پزشکی، باید در اولویت قرار گیرد تا به بهبود نتایج درمانی و کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
)