پژوهشکده علوم و فناوری زیستی، مجتمع دانشگاهی پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، ایران
10.30491/jmm.2024.1006697.1198
چکیده
با توسعه فناوری ویرایش ژنی مبتنی بر کریسپر، انقلاب دوم زیست شناسی آغاز گردید و امیدها جهت درمان بیماری های صعب العلاج، قوت گرفت. اما در کنار فواید مثبت این فناوری، مخاطرات آن در قالب طراحی عوامل زیستی نوپدید هم برجسته شد. در این راستا، خرابکاری ژنومی با هک DNA و استفاده از درایوهای ژنی (Gene Drive) مورد توجه قرار گرفت. برای اولین بار در سال 2018، ویرایش ژنوم به فهرست سالانه تهدیدات ناشی از سلاح های کشتار جمعی اضافه شد و یکی از سازمان های دیده بان زیست فناوری به نام ETC نگرانی خود را از درایوهای ژنی یا بمب‌های ژنی، مطرح کرد و اذعان داشت درایوهای ژنی می‌توانند برای هدف قرار دادن میکروبیوم انسان ها یا منابع اصلی غذایی، مسلح گردند. همچنین Bill Gates در مورد چگونگی گسترش سریع تغییرات ژنتیکی در جمعیت پشه ها و منقرض کردنشان توسط فناوری درایوژنی، توضیحاتی ارائه کرد. با استفاده از فناوری ویرایش ژن، درایوهای ژنی را می توان به واسطه حشرات به سرعت در میان یک جمعیت شایع نمود. در نتیجه ما باید نحوه صحیح برخورد با این فناوری جدید که می تواند مفید و از طرفی دیگر تهدیدکننده باشد را بیاموزیم. در این مقاله چالش ها و مخاطرات درایوژنی از نظر امنیت زیستی و احتمال تسلیحاتی شدن آن ها به شکل بمب های ژنی، بررسی و ارزیابی می گردد. مطالعه حاضر با تفسیر اطلاعات حاصل از مقالات و کتاب های علمی و جستجوی کلیدواژه های Gene drive ،Daisy drive ،Biothreate و CRISPR در وبگاه هایی چون NCBI ،Google ،Scopus ،Sciencedirect و Pubmed انجام شد.
)