ارزشیابی جامع استانداردهای مدیریت خطر حوادث و بلایا در بیمارستان‌های ایران

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 سازمان اورژانس کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهران، ایران

2 گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

3 گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: آمادگی بیمارستان‌ها در حوادث و بلایا نقش مهمی در حفظ و ارتقای سلامت جامعه دارد. استانداردهای اعتباربخشی محور مدیریت خطر حوادث و بلایا از سال 1395 در بیمارستان‌ها توسعه یافت. این پژوهش با هدف بررسی میزان اجرای این استانداردها در بیمارستان‌های کشور به‌منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف بیمارستان‌ها و ارائه راهکارهای کاربردی انجام شد.
روش‌ها: مطالعه به‌صورت توصیفی مقطعی برای بیمارستان‌های کل کشور انجام شد. از نتایج ارزیابی دور سوم اعتباربخشی در سال 1396 استفاده گردید. ارزشیابی بیمارستان‌ها توسط ارزیابان کشوری اعتباربخشی وزارت بهداشت با استفاده از چک‌لیست مربوط به استانداردها و سنجه‌های اعتباربخشی محور مدیریت خطر حوادث و بلایا (7 استاندارد و 37 سنجه) انجام و در سامانه اعتباربخشی کشور ثبت‌ گردید. آمار توصیفی برای تحلیل داده‌ها به کار گرفته شد.
یافته‌ها: میانگین امتیاز کسب‌شده بیمارستان‌های کشور در محور مدیریت خطر حوادث و بلایا 48/82 بود. استان‌های زنجان (58/27) و قزوین (56/44) بالاترین امتیاز و استان‌های ایلام (25/36) و لرستان (38/39) پایین‌ترین امتیاز را کسب نموده‌اند. بیشترین امتیاز در اجرای استاندارد اول (ارزیابی و اولویت‌بندی خطر بلایا) با میانگین 67/78 و استاندارد دوم (پیشگیری و کنترل آتش‌سوزی) با میانگین 67/05 بود. پایین‌ترین امتیازات مربوط به اجرای استاندارد پنجم (گزارش حوادث و موقعیت‌های خطرآفرین) (29/38) و استاندارد هفتم (فعال‌سازی سامانه‌های پاسخ) (32/33) بود. بیش از 75 درصد استان‌های مرزی کشور (ایلام، کرمانشاه، خوزستان، کردستان، خراسان­‌رضوی، خراسان­‌شمالی، سیستان و بلوچستان، آذربایجان شرقی و غربی) امتیاز کمتر از 50 درصد را کسب نموده‌اند.
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد میانگین امتیازات بیمارستان‌های کشور در مدیریت خطر حوادث و بلایا پایین است و بیمارستان‌های کشور به‌ویژه بیمارستان‌های استان‌های مرزی، از آمادگی مناسبی برای مقابله با حوادث و بلایا برخوردار نیستند. بیشترین ضعف بیمارستان­‌ها در تدوین علمی برنامه­‌های آمادگی و پاسخ، کمبود آگاهی نسبت به دستورالعمل­‌های کشوری آمادگی و پاسخ، کمبود آموزش و تمرین، آسیب‌­پذیری غیرسازه­ای و زیرساخت بیمارستان­‌ها است. تقویت ایمنی و مقاوم سازی بیمارستان­‌ها، ارتقای سطح دانش و مهارت مدیران و کارکنان و ارتقای کیفی و بازنگری مداوم استانداردها بر اساس چالش‌های بیمارستان، از جمله راهکارهای توسعه و ارتقای آمادگی بیمارستانی در حوادث و بلایا است.

کلیدواژه‌ها


1. Centre for Research on the Epidemiology of Disasters, CRED Crunch 66, Disasters Year in Review 2021. Available from: https://cred.be/sites/default/files/CredCrunch66.pdf 2. Rahmanian F, Abbasi, B., Bolvardi, E., Maleki, F., Habibzadeh, S. R, et al. The level of Disaster Preparedness of Iranian Hospitals; a Systematic Review. Iranian Journal of Emergency Medicine 2021, 8; 1; e13 [in Persion] 3. Asefzadeh S, Rajaee R, Ghamari F, Kalhor R, Gholami S. Preparedness of Iranian Hospitals Against Disasters. Biotechnology and Health Sciences. 2016; 3; 3[in Persion] 4. Yaghoubi M, Najarkolaei R. Iranian hospital preparedness dealing with disasters) a review study. Quarterly Scientific Journal of Rescue and Relief. 2015 Jan 10;6(4):0- 5. Khankeh H, Mosadeghrad AM, Abbasabadi Arab M. Developing Accreditation Standards for Disaster Risk Management: An Approach for Hospital Preparedness Improvement–Editorial. Journal of Military Medicine. 2019; 20; 6:574-6 [in Persion] DOI:10.2147/RMHP.S215444 6. Ciottone GR, Biddinger PD, Darling RG, Fares S, Keim ME, et al. Ciottone's Disaster Medicine; Elsevier Health Sciences 2015. 7. Abbasabadi-Arab M, Mosadeghrad AM, Khankeh H, Biglarian A, Development of hospital disaster risk management accreditation standards, Tehran University Medical Journal 2021 Oct 1;79(7) 8. Abbasabadi M, Khankeh H, Mosadegh Rad AM. Designing of Disaster Risk Management Accreditation Standards in Iranians Hospitals. International Journal for Quality in Health Care 2018 Sep; 30;suppl 2:45-6. DOI:10.1093/intqhc/mzy167.67 9. Bazyar J, Pourvakhshoori N, Safarpour H, Farrokhi M, Khankeh HR, et al; Hospital disaster preparedness in Iran: a systematic review and meta-analysis. Iranian journal of public health 2020 May;49;5:837 10. Naser WN, Ingrassia PL, Aladhrae S, Abdulraheem WA. A study of hospital disaster preparedness in South Yemen. Prehosp Disaster Med 2018, 33 ;2: 133-8 11. Al Khalaileh MA, Bond E, Alasad JA. Jordanian nurses’ perceptions of their preparedness for disaster management. Int Emerg Nurs 2012, 20 ;1: 14-23 12. Bajow NA, Alkhalil SM. Evaluation and analysis of hospital disaster preparedness in Jeddah. Health 2014 Nov 7;6;19:2668 13. Djalali A, Castren M, Khankeh H, Gryth D, Radestad M,et al. Hospital disaster preparedness as measured by functional capacity: a comparison between Iran and Sweden. Prehospital and Disaster Medicine 2013 Oct;28;5:454-61 14. Mosadeghrad AM. Hospitals organizational resiliency: From Theory to Practice. Payesh (Health Monitor) 2020 Dec; 15;19;6 :749-51 [in Persian] 15. Nasiripour AA, Raeisi P, Mahbubi M. Border hospital readiness in handling border related crises in Kermanshah province, Iran, Journal of Health Administration 2007; 10;28: 41-48 [in Persian] 16. Khorsand Chobdar M, Rahdar MA. Investigating the Readiness of Hospitals in Sistan and Baluchestan Province in Crisis of COVID-19. Journal Mil Med 2020 Aug 19;22;6:553-61[in Persian] 17. Mohammadi S, Aminisaman J, Karimpour H, Kaviannezhad R, Ezzati E. Assessing of preparedness for disasters and crisis in centers of trauma and accidents of Kermanshah university of medical sciences in 2016. Journal of Clinical Nursing and Midwifery 2017;6 18. Saeidi A, Ghazvineh M, Location and design of dual-purpose urban shelters with passive defense approach (Case study of Kermanshah), Passive Defense Quarterly 2017 Apr 21;8;1:45-58 [in Persian] 19. Ardalan A, Kandi Keleh M, Saberinia A, Khorasani-Zavareh D, Khankeh H, et al. Estimation of Hospitals Safety from Disasters in I.R.Iran: The Results from the Assessment of 421 Hospitals. PloS one. 2016;11;9:e0161542 20. Mosadeghrad A, Janbabaei G, Kalantari B, Darrudi A, Dehnavi H. Equity in distribution of hospital beds in Iran. Scientific Journal of Kurdistan University of Medical Sciences 2020 Jan 1;24;6:12-36[in Persian] 21. Asgari N and et al, National Accreditation Standards of Iranian Hospitals(Book), Aftab Andisheh Publications 2016 [in Persian] 22. Madadzadeh M. Fire Risk Management Using Computerized Fire Safety Evaluation System (CFSES) Software and Emergency Response Plan Design: A Case Study in a Bushehr Hospital in 2020, Faculty of Public Health, Kerman University of Medical Sciences 2020 [in Persian] 23. Jahangiri ME, Rajabi FA, Darooghe FA. Fire risk assessment in the selected Hospitals of Shiraz University of Medical Sciences in accordance with NFPA101. Iran Occupational Health 2016 Apr 10;13;1:99-106 24. Jahani MA, Bazzi HR, Mehdizadeh H, Mahmoudi G. Assessment of hospital preparedness and mangers’ awareness against disaster in southeast Iran in 2017. Journal of Military Medicine 2019 Nov 19;21(5):538-46[in Persian] 25. Ghoddoosi-Nejad J, Daemi A, Janati A, Yaghoubi R. Investigating of Safety Standards and Performance of Emergency Power Diesel Generators in Hospitals of Tabriz, Iran. Health Technology Assessment in Action 2020;4;4:1-5 26. Arab MA, Khankeh HR, Mosadeghrad AM, Farrokhi M. Developing a Hospital Disaster Risk Management Evaluation Model. Risk Management and Healthc Policy 2019;12:287. DOI:10.2147/RMHP.S215444 27. Jung Y. Virtual Reality Simulation for Disaster Preparedness Training in Hospitals: Integrated Review. Journal of Medical Internet Research. 2022 Jan 28;24;1:e30600 28. Kolivand P, Motlagh Me, Ashrafian Amiri H, Jalali SF, Yousefi Khoshsabegheh H, et al. Strengths, Weaknesses, Opportunities, and Threats of Crisis and Disaster Management in Iranian Public Hospitals. Hakim Health System Research Journal 2020;23;3:270-81 [in Persian]