تحلیل سیستماتیک به موانع ادغام بیمه های درمانی در ایران با استفاده از رویکرد دیماتل

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 گروه مدیریت خدمات بهداشتی- درمانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

2 گروه سیاستگذاری سلامت، دانشکده آموزش پزشکی و مدیریت، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

3 مرکز تحقیقات مدیریت سلامت، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج)، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: دستیابی به پوشش همگانی سلامت، لازمه توسعه پایدار کشورهاست و این امر وابستگی زیادی به تأمین مالی بیماران در قالب بیمه ‏های سلامت دارد. لذا ارتقاء کارایی بیمه ‏های سلامت از طریق تجمیع صندوق‏ های بیمه‏ ای از اهمیت به‏ سزایی برخوردار است. مطالعه حاضر با هدف ساختاردهی به موانع ادغام بیمه های درمانی در ایران با استفاده از رویکرد دیماتل به انجام رسید.
روش‌ها: مطالعه ترکیبی حاضر در سه مرحله کیفی، تکنیک دِلفی و تحلیل سیستماتیک موانع یکپارچه‏سازی بیمه سلامت در ایران بر روی خبرگان و متخصصین و بیمه سلامت (12 نفر مصاحبه و 68 نفر فاز کمی) انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات در «مرحله کیفی» راهنمای مصاحبه، در «مرحله دلفی» پرسشنامه‏ ای 36 سوالی در طیف لیکرت و در «مرحله تحلیل سیستماتیک» پرسشنامه مقایسات زوجی بود. تحلیل نتایج فاز کیفی به روش چهارچوب مفهومی، مرحله دلفی با استفاده از نرم‏افزار SPSS و آزمون تی تک‏ نمونه‏ ای و وزن‏ دهی عوامل با استفاده از تکنیک دیماتل فازی (FUZZY DEMATEL) و با بهره‌گیری از نرم ‏افزار MATLAB انجام گرفت.
یافته‌ها: در مجموع 36 مانع برای یکپارچه‏ سازی بیمه سلامت در ایران شناسایی شد که با انجام فاز دلفی، 28 مانع مورد پذیرش قرار گرفته است. در بین عوامل مورد پذیرش در فاز دلفی، بالاترین میانگین مربوط به «رفتارهای سیاسی و مقاومت در پذیرش یکپارچه‏ سازی بیمه‏ ها» و پایین‏ترین میانگین مربوط به «پزشک خانواده و نظام ارجاع» بود. نتایج حاصل از تحلیل روابط سیستماتیک نشان داد؛ «مانع ساختار نظام سلامت» با مختصات (30/1 و 30/1) به عنوان تأثیرگذارترین مانع و «مانع زیرساخت‏ های فرهنگی-اقتصادی» با مختصات (11/1- و 11/1) به عنوان تأثیرپذیرترین مانع شناسایی شدند.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج در خصوص تأثیرگذاری موانع تأمین مالی و ساختاری، پیشنهاد می‏ شود ضمن انجام محاسبات دقیق داده ‏های آماری و مالی، سهم هر یک از گروه‏ های بیمه‏ شده برای تجمیع صندوق‏ ها مشخص شود. ضروری است تا سیاست‏گذاران سلامت و بیمه، ضمن پیش‏بینی تأمین منابع مالی پایدار، برای این برنامه و بسترسازی زیرساخت‏ های اولیه این نظام، متناسب با شرایط وزارت بهداشت و بیمه‏ های اجتماعی، اقدام کنند.

کلیدواژه‌ها


1. (WHO) WHO. The world health report 2010—Health systems financing: The path to universal coverage. Geneva: WHO; 2010. 2. Preker AS, Lindner M, Chernichovsky D, Schellekens O. Scaling Up Affordable Health Insurance :Staying the Course. Washington DC: The World Bank; 2013. 3. Carrin G, James C, Organization WH. Reaching universal coverage via social health insurance: key design features in the transition period. 2004. 4. Raeisi ar, mohamadi e, nuhi m. Significant improvement points and offering strategies to improve the quality and quantity of health insurance in iran: A qualitative study (short article). Health information management 2013;10(2):1-8. 5. Samani S. Health insurance and its place in the Fifth Development Plan. Journal of Medical Council. 2011. 6. Iran health in fifth Economic, Social and Cultural Development Plan (Persian). 2009. 7. Wang H, Switlick K, Ortiz C, Zurita B, Connor C. Health insurance handbook: how to make it work: World Bank Publications; 2012. 8. Maeda A, Araujo E, Cashin C, Harris J, Ikegami N, Reich MR. Universal health coverage for inclusive and sustainable development: a synthesis of 11 country case studies: World Bank Publications; 2014. 9. health systems financing, the path to universal coverage. World Health Organization, Technical Brief Series - Brief No 5; 2010. 10. Reinhardt UE, Cheng T-m. The world health report 2000-Health systems: improving performance. Bulletin of the World Health Organization. 2000;78(8):1064-. 11. Van Lerberghe W. The world health report 2008: primary health care: now more than ever: World Health Organization; 2008. 12. Schramm B. Social Health Insurance: A Contribution to the International Development Policy Debate on Universal Systems of Social Protection: Discussion Paper: Deutsche Gesellschaft für technische Zusammenarbeit (GTZ); 2005. 13. McIntyre D, Doherty J, Gilson L. A tale of two visions: the changing fortunes of Social Health Insurance in South Africa. Health Policy and Planning. 2003;18(1):47-58. 14. Vafaee Najar A, Karimi I, Seydnowzadi M. A comparative study between complementary health assurance structure and content in selected countries and presenting a paradigm for Iran. Journal of Health Administration. 2007;10(28):57-64. 15. Vatan Khah S. The comparative Study of Financial Secure methods Health Insurance in Industrial Countries and Presented Model: PhD Thesis] Management School of Azad Uneversity; 2000. 16. Zare H. Privatization Strategies of Health Insurance: Comparative Study Private Health Insurance (Scope, Basis, Strategies, Model). Tehran: Medical Services Insurance Organization. 2006. 17. Jamshidi H. Health system reform in Islamic Republic Iran. Public Health services insurance Journal. 2005;8(27):14-6. 18. Jahangir M. Provision and Regulations of Social security and Welfare. Tehran: Dowran Publication. 2006. 19. Lotfi A. Social Security Organization: Problems and Challenges in Insurance Circle. Tehran: Social Security Research Institute. 2006. 20. Dehnavieh R. Design model of Basis Health Insurance Package for IRAN: PhD thesis] School of Management and Medical Information Science, Iran University Of Medical Sciences; 2007. 21. Zare H. Health Care Package in Social Security Organization. Tehran: Social Security Research Institute. 2007. 22. Bärnighausen T, Sauerborn R. One hundred and eighteen years of the German health insurance system: are there any lessons for middle-and low-income countries? Social science & medicine. 2002;54(10):1559-87. 23. Khalegh Nejad A, Rezaee Ghale H, Karimi M, Maleki M. The Position of Health Insurance in Social Security system. Tehran: Social Security Research Institute Publication; 2001. 24. Campbell JC, Ikegami N, Wise DA, Yashiro N. Health Care Issues in the United States and Japan. JSTOR; 2008. 25. Taleb M. Social Security. Mashhad: Astan e Ghods Publishers. 1991. 26. Zare H. Available Challenges to do integrate Health Insurance in Iran. Tehran: Published by Majlis Research Center. 2007:180. 27. Xu K, Evans DB, Kawabata K, Zeramdini R, Klavus J, Murray CJ. Household catastrophic health expenditure: a multicountry analysis. The lancet. 2003;362(9378):111-7. 28. Guilbert J. The World Health Report 2006: working together for health. Education for health (Abingdon, England). 2006;19(3):385. 29. Law of the Fourth Economic, Social and Cultural Development Plan of Islamic Republic of Iran, 2005-2009. Tehran: Management and Planning Organization of Iran; 2004. 30. Maleki mr, ebrahimipour h, karimi i, gouhari mr. Sustainable universal health insurance coverage barriers in Iran: 2007. Payesh. 2010;9(2):173-87.