گسترش خدمات درمانی در مناطق محروم در ایران: سیاستها و چالش ها

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد

2 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، زاهدان، ایران

چکیده

سلامتی، محور توسعه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کلیه جوامع بشری بوده و اهمیت ویژه ای در توسعه زیرساخت بخشهای مختلف جامعه دارد. هدف نهایی نظام ارایه خدمات بهداشتی و درمانی هر کشور، ارتقای سطح سلامت آحاد مردم است. دسترسی عادلانه به خدمات درمانی و توزیع برابر منابع سلامت یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزان و سیاستگذاران بخش سلامت در هر کشوری است. بی‌عدالتی در توزیع منابع بخش سلامت در کشورهای در حال توسعه مانند ایران در مقایسه با کشورهای توسعه یافته دارای شدت بیشتری است. تخصیص نامناسب و کم بودجه به بخش سلامت، نبود برنامه‌ریزی مناسب و بلندمدت از دلایل عمده این نابرابری‌ها است.
کاهش نابرابری بین مناطق مختلف، در زمینه دسترسی به منابع بهداشت و درمان از مهمترین اهداف سیاستگذاران بخش سلامت در ایران است. یکی از راههای اصلی رسیدن به این هدف، توزیع متعادل امکانات و منابع سلامت در مناطق جغرافیایی مختلف با توجه به نیازهای سلامتی مردم و سطح جمعیت می­ باشد. در این راستا، اولین گام، آگاهی از وضعیت دسترسی به خدمات سلامت در مناطق مختلف است. در راستای برقراری عدالت در حوزه سلامت، در جهت گسترش خدمات درمانی در مناطق محروم اقدامات متعددی همچون تجهیز و راه اندازی بیمارستانهای مختلف در مناطق محروم با استفاده از امکانات روز، حضور پزشکان متخصص و ارائه خدمات تخصصی در مناطق محروم، بهبود تغذیه جامعه بویژه در مناطق محروم انجام گرفته است. در سالهای اخیر، سازمانهای نظامی نیز در جهت گسترش خدمات درمانی در مناطق محروم نقش تاثیرگذار داشته اند. همه این تلاشها در جهت گسترش خدمات درمانی به پائین‌ترین سطوح جامعه و قشر محروم در راستای کرامت انسانی و توجه به مناطق محروم صورت گرفته است. با این وجود هنوز جای خالی عدالت در حوزه سلامت احساس می­شود و نیاز بیشتری به برنامه‌ریزی‌های دقیق و تلاشهای همه جانبه دارد. ضمن اینکه تحقق عدالت سلامت و گسترش خدمات درمانی در مناطق محروم، عامل موثری برای اثبات کارآمدی نظام و امیدوار کردن مردم در مقابل القای یاس و ناامیدی از طرف معاندین در تقابل با انقلاب می­ باشد.

کلیدواژه‌ها


1. Wibulpolprasert S, Pengpaibon P. Integrated strategies to tackle the inequitable distribution of doctors in Thailand: four decades of experience. Human resources for health. 2003;1(1):12. 2. Zhang X, Kanbur R. Spatial inequality in education and health care in China. China Economic Review. 2005;16(2):189-204. 3. Ghazanfarpour H. Stratification and development ratio of medical service in Kerman province cities by concentration index. Spa Plan. 2014;3:1-18. 4. Zarrabi A, Shaykh Baygloo R. Classification of provinces of Iran by health indicators. Soc Welfare Quart. 2011;11:107-28. 5. Kumar P, Kumar R. Rural Health Scenario–Role of family medicine: Academy of Family Physicians of India Position Paper. Journal of family medicine and primary care. 2018;7(6):1157. 6. The Lancet. Rural health inequities: Data and decisions. Lancet. 2015;385:1803. 7. Committee on the Future of Rural Health Care; Institute of Medicine. Quality through Collaboration: The Future of Rural Health. Washington, DC: National Academies Press; 2005. 8. Cash R, Ulmann P. Projet OCDE sur la migration des professionels de santé: Le cas de la France [OECD Project on health workforce migration: The case of France] Paris: OECD; 2008. OECD Health Working Paper no. 36. 9. Mullen MT, Wiebe DJ, Bowman A, Wolff CS, Albright KC, Roy J, et al. Disparities in accessibility of certified primary stroke centers. Stroke. 2014; 45(11):3381-8. 10. Goddard M, Smith P. Equity of access to health care services: Theory and evidence from the UK. Social science & medicine. 2001;53(9):1149-62. 11. Pallikadavath S, Singh A, Ogollah R, Dean T, Stones W. Human resource inequalities at the base of India's public health care system. Health & place. 2013;23:26-32. 12. Nemati R, Seyedin H, Nemati A, Sadeghifar J, Nasiri AB, Mousavi SM, et al. An analysis of disparities in access to health care in Iran: evidence from Lorestan Province. Glob J Health Sci. 2014; 6(5):81-7. 13. Bahadori M, Sanaeinasab H, Ghanei M, Tavana AM, Ravangard R, Karamali M. The social determinants of health (SDH) in Iran: a systematic review article. Iranian journal of public health. 2015;44 (6):728. 14. Mirahmadizadeh AR, Zahmatkesh S, Kashfi nezhad MS, Sayadi M, Tabatabaee HR, Mokhtari AM. Vaccination Coverage in Children of Fars Province, 2017: Achievement of Global Vaccine Action Plan Goals. Sadra Med Sci J. 2018; 6(4): 251 -260. 15. Sajadi HS, Majdzadeh R. From Primary Health Care to Universal Health Coverage in the Islamic Republic of Iran: A Journey of Four Decades. Archives of Iranian Medicine (AIM). 2019;22(5). 16. Eskandari M, Abbaszadeh A, Borhani F. Barriers of referral system to health care provision in rural societies in Iran. Journal of caring sciences. 2013;2 (3):229. 17. Gorji HA, Mousavi SM, Shojaei A, Keshavarzi A, Zare H. The challenges of strategic purchasing of healthcare services in Iran Health Insurance Organization: a qualitative study. Electronic physician. 2018;10(2):6299. 18. Hashjin AA, Kringos DS, Manoochehri J, Aryankhesal A, Klazinga NS. Development and impact of the Iranian hospital performance measurement program. BMC health services research. 2014;14(1):448. 19. Mohagheghi SM, Mousavi JS, Malekzadeh R, Parkin M. Cancer incidence in Tehran metropolis: the first report from the Tehran Population-based Cancer Registry, 1998–2001. 20. Shirazikhah M, Mirabzadeh A, Sajadi H, Joghataei MT, Biglarian A, Mousavi T, et al. National survey of availability of physical rehabilitation services in Iran: A mixed methods study. Electronic physician. 2017;9(11):5778. 21. Haghdoost AA, Safari-Faramani R, Baneshi MR, Dehnavieh R, Dehghan M. Exploring perceptions of policymakers about main strategies to enhance fertility rate: A qualitative study in Iran. Electronic physician. 2017;9(10):5568. 22. Aghamolaei T, Tavafian SS. Health behaviors of a sample of adolescents in Bandar Abbas, Iran. International journal of high risk behaviors & addiction. 2013;2(1):34. 23. Alla-Eddini F, Fatemi R, Ranjbaran Jahromi H, Asghari E, Eskandari SH, et al. Iranian physicians’ willingness to work in underserved areas and related factors in 2001. Razi Journal of Medical Sciences. 2004;11(40):247-55. 24. Moradi-Lakeh M, Vosoogh-Moghaddam A. Health sector evolution plan in Iran; equity and sustainability concerns. International journal of health policy and management. 2015;4(10):637. 25. Janati A , Maleki MR , Gholizadeh M , Narimani MR. Assessing the Strengths & Weaknesses of Family Physician Program. Knowledge & Health Journal. 2010; 4(4): 39-44. 26. Jahanmehr N, Rashidian A, Khosravi A, Farzadfar F, Shariati M, Majdzadeh R, et al. A conceptual framework for evaluation of public health and primary care system performance in Iran. Global journal of health science. 2015;7(4):341. 27. Joulaei H, Maharlouei N, Razzaghi A, Akbari M. Narrative review of women’s health in Iran: challenges and successes. International journal for equity in health. 2016;15(1):25. 28. Noroozian M. The elderly population in Iran: an ever growing concern in the health system. Iranian journal of psychiatry and behavioral sciences. 2012; 6(2):1. 29. Namakin K, Sharifzade G, Majnone H, Firouzi F, Latifi M. Prevalence of malnutrition in students of deprived areas in South Khorasan. Knowl Health. 2011;6:38-42. 30. Hajjan K. A study of nutritional status of the primary school children at 6-11 year age based on the anthropometric measurements in Babol. Daneshvar 2000;29(8):55-60 31. Kia AA, Rezapour A, Khosravi A, Abarghouei VA. Socioeconomic inequality in malnutrition in under-5 children in Iran: evidence from the multiple indicator demographic and health survey, 2010. Journal of Preventive Medicine and Public Health. 2017;50(3):201. 32. Garrett L, Chowdhury AM, Pablos-Méndez A. All for universal health coverage. The Lancet. 2009; 374 (9697):1294-9. 33. Peikanpour M, Esmaeli S, Yousefi N, Aryaeinezhad A, Rasekh H. A review of achievements and challenges of Iran’s health transformation plan. Payesh. 2018;17(5):481-494. 34. Sajadi HS, Zaboli R. An assessment of the positive effects of health reform plan implementation from the perspective of hospital directors. Health Information Management 2016; 13:55-60. 35. Chaghary M, Tofighi S, Aghighi A. Organizational requirements for Iran military med against military treats: qualitative study. Nurse and Physician Within War. 2016;3(9):15-26. 36. Irajian M, Faridaalaee G. Establishing a Field Hospital; a Report on a Disaster Maneuver. Iranian Journal of Emergency Medicine. 2016;3(3):115-8. 37. Collins J, Koplan JP. Health impact assessment: a step toward health in all policies. JAMA 2009; 302 (3): 315-317. 38. Leppo K, Ollila E, Pena S, Wismar M, Cook S. Health in all policies: seizing opportunities, implementing policies. Finland, Ministry of Social Affairs and Health; 2013. 39. Piroozi B, Rashidian A, Moradi G, Takian A, Ghasri H, Ghadimi T. Out-of-pocket and informal payment before and after the health transformation plan in Iran: evidence from hospitals located in Kurdistan, Iran. International journal of health policy and management. 2017;6(10):573. 40. Yazdi-Feyzabadi V, Bahrampour M, Rashidian A, Haghdoost AA, Javar MA, Mehrolhassani MH. Prevalence and intensity of catastrophic health care expenditures in Iran from 2008 to 2015: a study on Iranian household income and expenditure survey. International journal for equity in health. 2018; 17(1):44. 41. Zare H, Trujillo AJ, Driessen J, Ghasemi M, Gallego G. Health inequalities and development plans in Iran; an analysis of the past three decades (1984–2010). International journal for equity in health. 2014; 13(1):42.