مقدمه. زخم‌های نافذ ناشی از اصابت گلوله و ترکش‌های حاصل از انفجار مهمات نظامی از اصلی‌ترین عوامل آسیب رزمندگان اسلام در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به حساب می‌آید. هدف از این مطالعه بررسی اطلاعات دموگرافیک مجروحین، شیوع انواع عوامل آسیب‌رسان و نواحی مختلف آناتومیک درگیر بود، تابتوان بر اساس آنها پیشنهاداتی در زمینه به حداقل رساندن مرگ و میر ناشی از تروماهای نافذ ارائه کرد. مواد و روش ها. در طی این مطالعه توصیفی- مقطعی، اطلاعات دموگرافیک ، سال و محل جغرافیایی مجروحیت، عامل آسیب‌رسان ومحل آناتومیک آسیب‌های وارده به 1000 مجروح جنگی از طریق پرونده‌های کمیسیون عالی پزشکی استخراج گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از شاخص‌های آماری توصیفی همچون فراوانی، میانگین و از طریق نرم‌افزار آماری SPSS 13 انجام شد. نتایج. میانگین سن مجروحین 9/21 سال بود، بیشتر موارد آسیب در سال 1361 (5/20%) بود و 3/52% مجروحیت‌ها در جبهه جنوب رخ داده بود. اصابت ترکش (3/58%) شایع ترین عامل آسیب‌رسان بوده است. از 1897 آسیب ایجاد شده در مصدومین، شایع‌ترین نواحی آناتومیک آسیب دیده به ترتیب شامل اندام تحتانی و لگن استخوانی (5/30%)، اندام فوقانی (24%)، سر و گردن (19%)، شکم و محتویات لگن (5/10%)، قفسه سینه و مغز هر کدام 4/6% و ستون فقرات و نخاع (2/3%) بود. بحث. با توجه به اینکه اصابت ترکش شایع‌ترین عامل آسیب‌رسان بوده و اکثر موارد مجروحیت، به دلیل شرایط جغرافیایی خاص در جبهه‌های جنوبی رخ داده است، لزوم آموزش صحیح نیرو‌های نظامی در مورد استفاده از لباس‌های محافظت کننده، کلاه آهنی و استفاده مناسب از موانع طبیعی و مصنوعی از اهمیت بالایی برخوردار است.
)