مقدمه. سایتو کاینها نقش مهمی در فرایند التهاب مزمن و حاد ازجمله التهاب ناشی از گاز خردل دارند. مواد و روش ها. در این مطالعه پاسخ ماکروفاژهای بدست آمده از رتهای دریافت کننده سولفور موستارد از لحاظ سایتو کاینهای: اینترلوکین -1 بتا (IL-1β)، اینترلوکین-6 (IL-6)، اینترلوکین-12 (IL-12)، فاکتور نکروز کننده تومور (TNF-α) و فاکتور تغییر دهنده رشد (TGF-β) بررسی شد. 12 سر رت ار طریق استنشاقی درمعرض یک دوز سولفور موستارد قرار گرفت و با گروه کنترل مقایسه شدند. در فواصل 2و 4 و 6 ماه پس از آلودگی با گاز خردل رتها از طریق بیهوشی کشته و ماکروفازهای صفاقی و ریوی آنها بدست آمد. ماکروفاژهای بدست آمده پس از سه بار شستن، شمارش و به تعداد یک میلیون سلول در چاهک در میکروپلیتهای 24 خانه بمدت 24 ساعت در 37 درجه سانتی گراد و 5% CO2 کشت داده شدند. پس از مدت مذکور مایع رویی را برداشته و بروش الایزا سایتوکاینها اندازه گیری شدند. نتایج. نتایج پس از 2 ماه بجزIL-6 (P < 0/01) در مقایسه با گروه کنترل معنی دار نبود. پس از 4 ماه اختلاف معنی داری در سایتو کاینهای TGF-β, IL-6, IL-12, IL-1 در مقایسه با گروه کنترل مشاهده شد((P < 0/001. بیشترین افزایش در مقدار IL-6 مشاهده شد( 6/54% برای ماکروفاژهای صفاقی و 29/64% برای ماکروفاژهای ریوی (P < 0/001). نتایج حاصل پس از 6 ماه اختلاف معنی داری را درترشح تمام سایتو کاین های صفاقی و ریوی (P < 0/001) نشان داد (P < 0/05برای TNF-α). بیشترین افزایش در موردIL-6 بدست آمد که برای نوع صفاقی این افزایش برابر با 3/84% و برای نوع ریوی 83/69% بود (P < 0/001). نتیجه گیری. درمجموع مقادیر سایتو کاینی در گروه دریافت کننده سولفور موستارد متفاوت از گروه کنترل می باشد. بنابر این می توان نتیجه گرفت که بخشی از اثرات طولانی مدت گاز خردل می تواند ناشی از تغییر در مقدار ترشح سایتو کاین ها باشد.