هدف. سولفور موستارد که به عنوان گاز خردل (MSG) شناخته می‌شود و در جنگ ایران ـ عراق استفاده شد مسئول آسیب شیمیایی حدود ۱ میلیون بیمار ایرانی است. به نظر می‌رسد که این بیماران در خطر بیشتری برای ابتلا به استئوپروز به دلیل استفاده از کورتیکواستروئیدها جهت درمان عوارض مزمن و در پاره‌ای موارد به علت هایپوگونادیسم باشند. مواد و روش کار. این مطالعه یک مطالعهٔ مقطعی ست که بر روی ۵۶ مجروح شیمیایی مورد مواجهه با گاز خردل (ارجاع داده شده به بیمارستان بقیه‌الله (عج)) و ۲۹ مرد سالم انجام شد. اندازه‌گیری تراکم معدنی استخوان (BMD) در استخوان فمور و ستون مهره‌ها با استفاده از تکنیک dual energy x-ray absorptiometry (DEXA) انجام شد. اطلاعات جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS نگارش13 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. 05/0P < به عنوان سطح معنی‌دار در نظر گرفته شد.نتایج. اختلاف میانگین تراکم استخوانی در میان بیماران با سابقه تماس با گاز خردل و افراد سالم معنی‌دار بود (00/0=P). به طور کلی با ارزیابی‌های کمی ۳۹/۵ درصد استئوپروز، ۴۶/۵ درصد استئوپنی و ۱۴ درصد تراکم معدنی نرمال در بین بیماران شیمیایی مواجهه یافته به دست آمد. یک رابطه معنی‌دار بین تماس با گاز خردل و استئوپروز وجود داشت (00/0=P). بین شاخص توده بدنی (BMI) و تراکم معدنی استخوانهای ستون‌مهره‌ها و فمورال ارتباط معنی‌داری پیدا نشد (05/0=P). بحث. یک کاهش مشخص در میزان تراکم استخوانهای فمورال و ستون مهره‌ها در بین بیماران مواجهه شده با گاز خردل وجود داشت. نتایج نشان دهنده افزایش خطر شکستگی در این بیماران است که می‌تواند شرایط آنها را بدتر کند. تجویز عوامل محافظت کننده استخوان می‌تواند برای این بیماران سودمند باشد.
)