در پنجم فوریه 1995 یک خمپاره 120 میلی‌لیتری به مرکز تجاری سارایو، در بوسنی شلیک شد. این انفجار 66 نفر را کشت و 206 نفر را زخمی کرد . ایالات متحده 71 نفر از مجروحین را به Landstuhle ، مرکز پزشکی منطقه‌ای تخلیه کرد. تعداد 28 نفر مجروح به سرویس طب فیزیکی و توانبخشی منتقل‌گشتند. نقش متخصصین طب فیزیکی در ارتش و کمکهای بشردوستانه و مدیریت مجروحین زمان‌جنگ در تخلیه گروهی کمتر از میزان واقعی آن ارزیابی گردیده اسـت . نویسنده، اطلاعات مربوط به عوامل نفوسی، نوع جراحات، عوارض و محدودیتهای عملکردی را جمع‌آوری کـرده اسـت. 17 تن از 28 بیمار ارزیابی شـده در طی انفجار مرکز تجاری مجروح شده‌اند و بقیه قبل از انفجار مجروح شده بودند . از 132 تشخیص موجود در این 28 بیمار، 31 مورد شکستگی‌ها، 14 مورد قطع عضو، 8 مورد اطلاعات اعصاب محیطی، 3 مورد ضایعات طناب نخاعی و یک مورد ضربه مغزی بوده اسـت . جراحات ناشی از زخم فشاری و محدودیت حرکات مفاصل، که هر دو ازعوارض بی‌حرکتی هسـتند 18 مورد از تشخیصها بوده اسـت . اختلالات حرکتی راه رفتن در همه بیماران وجود داشت و 4 بیمار نیز اختلالات شدید در فعالیتهای روزانه زندگی داشـتند . سخن مترجم . طب فیزیکی و توانبخشی شاخه‌ای از علوم پزشکی است که به درمان بیماریها از طریق روشهای فیزیکی مانند نور، گرما، الکتریسیته و … می‌پردازد. این رشته در ایران جوان است و کاملا شناخته شده نمی‌باشد . در طول جنگ تحمیلی و پس از آن به علت رویکرد مثبت آن در خدمت به معلولین جنگ شاهد رشد سریع آن هستیم. مضاف بر اینکه حیطه عملکرد و روشهای درمانی غیرتهاجمی این شاخه از علوم‌پزشکی مورد استقبال مجامع علمی و بیماران قرار گرفته است. در حال حاضر همکاران متخصص‌در این رشته در ایران حدود 80 نفر هسـتند . نگاه تازه‌ای که نویسنده مقاله به عملکرد و توانایی این افراد در بحرانها و تریاژ بیماران درحوادث و مجروحیتهای دسته‌جمعی دارد انگیزه ترجمه مقاله بود که انشاءا … مورد توجه خصوصاً مراکز نظامی قرار گیرد. ذکر این موضوع نیز ضروری است که در مقاله حاضر عملکرد بشردوستانه ایالت متحده به نوعی بزرگنمایی شده است که طبیعتاً در ترجمه مقاله نیز منعکس شده اسـت و به هیچ وجه به معنای اعتقاد و نظر مترجم تلقی نمی‌گردد.
)