مقدمه. بررسی توالی DNA میتوکندریایی در منطقه بسیار متغیر نشان می دهد که این منطقه می تواند ب ه عنوان ابزار م ؤ ثری در تعیین هویت مورد استفاده قرار گیرد. تعداد زیاد کپی ها، مقاومت بیشتر در برابر تخریب، کوتاه بودن طول ژنوم در مقایسه با ژنوم هسته ای و الگوی وراثت مادری باعث گردیده است تا آنالیز mtDNA ب ه ویژه در مواردی که ب ه دلیل قدیمی بودن یا تخریب شدید نمونه بیولوژیک امکان بررسی ژنوم هسته ای مقدور نیست ، مفید واقع گردد. مواد و روش کار. در این مطالعه تجربی به بررسی پلی مورفیسم های موجود در ناحیه بسیار متغیر یک ( HV1 ) از منطقه غیر رمز کننده D-loop در سه نسل متوالی مادری از 10 خانواده غیر وابسته (جمعاً 30 نفر) پرداخته شده است. نتایج. در این ناحیه در خانواده های مورد بررسی 32 محل نوکلئوتیدی پلی مورفیک یافت شد. توالی DNA و پلی مورفیسم های یافت شده در منطقه مورد نظر در سه نسل متوالی از هر خانواده کاملاً یکسان بودند. اما ب ه طور متوسط در میان افراد از خانواده های متفاوت حدود 2/5 نوکلئوتید اختلاف وجود داشت . بحث. در بررسی نمونه های بیولوژیک ناشناخته با هدف تشخیص هویت انتظار داریم در این ناحیه میان افراد با منشا یکسان مادری تفاوتی وجود نداشته ولی میان افراد غیر خویشاوند حدود 5 نوکلئوتید اختلاف وجود داشته باشد. این روش می تواند ب ه ویژه در تشخیص هویت پیکرهای مطهر شهدای ب ه جا مانده از جنگ تحمیلی مورد استفاده قرار گیرد.