مقدمه. سولفورموستارد ( HD )، ب ه عنوان یک سلاح شیمیایی بسیار خطرناک همیشه مورد استفاده بوده است. علیرغم تحقیقات گسترده طی چندین دهه هنوز راه کار مناسبی برای پیشگیری یا درمان عوارض HD یافت نشده است. مواد و روش کار. در این مطالعه رده سلولی HF2FF به‌عنوان مدلی از سلول‌های فیبروبلاست پوست انسان برای بررسی اثرات سمی HD و اثر محافظتی هگزامتیلن تترامین ( HMT ) در مقابل HD مورد استفاده قرار گرفت. روش‌های رنگ‌آمیزی ویوله‌ژانسیان ( Gentiana violet = GV ) و قرمز خنثی ( Neutral Rd= NR ) برای تعیین میزان سلول‌های زنده (Viability) به‌عنوان معیار مهم ارزیابی به‌کار گرفته شدند. توانایی اثر محافظتی HMT در پیشگیری از اثر خردل ( Lethal concentration 5 0 = LC )، در حالات مختلف تعیین گردید. نتایج. استفاده از غلظت های مختلف HD نشان داد، با افزایش غلظت به بیش از ۳۰ میکرومولار اثرات سمی ب ه سرعت در سلول ایجاد شده و میزان سلول‌های زنده، با افزایش غلظت HD ب ه شدت کاهش می‌یابد. غلظت ۱۰۰۰ میکرومولار HD سبب کاهش سلول‌های زنده به میزان۷۰ درصد پس از ۵ دقیقه و ۸۰ درصد کاهش پس از یک‌ساعت گردید (کنترل100 درصد ). در حالی که غلظت ۳۰ میکرومولار HD حتی پس از یک‌ساعت در میزان سلول‌های زنده فقط ۱۸ درصد کاهش ایجاد نمود. با استفاده از منحنی دوز- جواب، غلظت مناسب HD در محیط کشت برای ایجاد ۵۰ درصد مرگ سلولی ( LC50 ) میزان 180 میکرومولار طی 15 دقیقه تعیین گردید. HMT با غلظت ۱۰ میکرومولار به ت نهایی بر میزان سلول‌های زنده اثر معنی‌داری نداشت. پیش‌دریافت HMT قبل از HD در محیط کشت به‌طور معنی‌داری تا 36 درصد مرگ سلولی ناشی از خردل را کاهش داد، لیکن با مصرف همزمان HMT و HD کاهش مرگ سلولی ب ه ترتیب با متدهای GV و NR ۲۳ درصد و 5/28 درصد بوده است. مصرف HMT پس از آلودگی با HD اثر برجسته ای در پیشگیری از مرگ و میر سلولی نداشت. بحث. نتایج فوق نشان می‌دهد که HMT می‌تواند سلول‌های فوق را در مقابل اثرات سمی HD محافظت نماید. هر چند HMT باید در زمان آلودگی با HD موجود باشد. مصرف HMT پس از تماس خردل با سلول ها تاثیری در پیشگیری از مرگ و میر سلولی نخواهد داشت. مطالعات درون تنی ( In-vivo ) برای تعیین اثربخشی و کارآیی HMT در پیشگیری از سمیت ناشی از خردل پیشنهاد می‌گردد. مطالعه فوق نشان داد سلول‌های HF2FF مدل آزمایشگاهی ارزشمندی برای مطالعه سمیت HD و دیگر مواد آسیب رساننده به پوست و نیز بررسی سایر ترکیبات دارای کارآیی بالقوه درمانی قبل از آزمایشات درون تنی می‌باشند.
)